انقباض نقطه مقابل تبخیر است. در تبخیر، مایع به گاز یا بخار تبدیل می شود. بعکس در انقباض یا تکثیف، گاز یا بخار به مایع یا جسمی جامد تغییر حالت می دهد. این عمل هنگامی رخ می دهد که گاز یا بخار سرد شده یا تحت فشار قرار گیرد.
هنگامی که گاز منقبض می شود دو تغییر حالت مهم اتفاق می افتد. تغییر حالت اولی آن است که حجم گاز موقعی که تبدیل به مایع می گردد، کاهش پیدا می کند. تغییر حالت دوم آن است که حرارتی خارج می شود، این حالت را حرارت انقباض می نامند. وقتیکه بخار به آب تبدیل می گردد، برای هر گرم آب تشکیل شده 540 کالری گرما آزاد می شود.
انقباض از جهات زیادی در جهان اطراف ما اهمیت دارد. هنگامی که بخار آب در هوا منقبض می شود، ابر بوجود می آید. شبنم یا ژاله موقعی تشکیل می شود که هوای اشباع شده از رطوبت با سطح خنک و سردی برخورد می کند. رطوبت موجود در هوا بر روی سطح منقبض یا تبدیل به مایع می گردد.
شما احتمالا” ملاحظه کرده اید که این حالت بر روی لیوان شیشه ای پر از آب یخ در هوای مرطوب پیدا شده است. هوا گرم و مرطوب بوده و با برخورد به رویه لیوان که پر از آب سرد بوده، انقباض در خارج و روی بدنه ی لیوان صورت گرفته است.
بعضی اوقات بخار موجود در هوا مستقیما” می تواند بصورت جامد درآید. برای مثال، در درجات زیر صفر بخار آب در اثر برخورد با سطح لوله های سرد یخچال تبدیل به یخ می گردد.
طبیعت پیوسته به کار انقباض و تبخیر ادامه می دهد. میلیونها تن آب از اقیانوس ها و دریاچه ها هر ساله تبخیر شده و سپس منقبض گشته و بصورت باران و یا برف فرو می ریزند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 1
