آیا از طعم و مزهی وانیل خوشتان میآید؟
این ماده نه تنها فقط در شکلات، بستنی و خوراکیهای دیگر مصرف میشود، بلکه آن را در تهیهی عطر و صابون نیز به کار می برند. در گذشته، یکی از مصرفهای وانیل در داروسازی بود.
جوهر وانیل را از دانه های دراز شکل وانیل میگیرند، و این دانه ها خود بر پیچکی متعلق به تیرهی ثعلبیان میرویند.
گل وانیل بوقی شکل و به رنگ زرد مایل به سبز است.دانه های وانیل نیامی باریک و زرد رنگ، و مغزی سیاه و چرب و پر از ذرات سیاه بسیار ریز دارند.
واژهی وانیل در زبان اسپانیولی به معنای نیام کوچک است.
پیچک وانیل در زمینهای پست، هوای گرم و مرطوب و در خاکی نرم و شل می روید.وانیل درخت بومی مکزیک است، ولی امروزه، در ماداگاسکار، جزایر هند باختری درامریکای جنوبی، جاوه و دیگر مناطق گرمسیر نیز کشت میشود.
این پیچک نخست به صورت قلمه کشت شده، بعد به تدریج رشد کرده بر تنه ی درخت یا میله ای پیچیده و بالا می رود. این گیاه ممکن است 50 سال عمر کند.
جوهر وانیل را به چه شیوهای تهیه میکنند؟
دانههای وانیل را پیش از رسیدن کامل میچینند. آنها را در اتاقهای تنور مانندی به عمل میآورند. سپس در معرض هوا و نور آفتاب قرارشان میدهند، و سرانجام آنها را در مکان کاملا بستهای انباشته، آن قدر صبر میکنند تا عرقشان درآید.
بر اثر این کارها رنگ دانههای وانیل که قبلا زرد بود، قهوهای می گردد و در ضمن چروک هم بر میدارند.
سپس این دانهها را به لحاظ اندازه، سالم بودن و کم و زیادی عطرشان، درجه بندی می کنند و پس از بسته بندی در قوطی یا جعبه، تحویل بنگاههای حمل و نقل میدهند.
در مرحلهی بعد، دانههای وانیل را ساییده با الکل در هم میآمیزند و بدین گونه سرانجام جوهر وانیل به دست میآید. الکل به این دلیل به کارمان میآید که این ماده عطر را به خود جذب میکند.
وانیل طبیعی و واقعی بسیار گران است. زیرا معمولا در میان صدتا گل آن فقط یک گل به رشد کامل میرسد و می تواند دانههای وانیل را در نیامش در بر گیرد. پس برای جبران این کمبود، شیمیدانان برای وانیل طبیعی جانشینی پیدا کردند و نامش را وانیلین نهادند.
وانیلین را از روغن میخک، خمیر چوب، و یا از قطران زغال سنگ میگیرند.
آیا می دانید که در قدیم آزتکها در مکزیک به شکلاتهای خود وانیل می زدند، و این سالها پیش ازآن بود که مردم اسپانیا قدم به این کشور بگذارند؟
ازآن پس بود که این تازه واردان ، وانیل را با خود به اروپا به ارمغان بردند.
در اروپا وانیل با استقبال زیادی روبرو شد و مردم بسیاری از مشتریان دایمی اسپانیاییها گردیدند. آنگاه وانیل منبع چنان درآمدی برایشان شد که اهمیتش از طلا و نقره کمتر نبود. آخر مردم اسپانیا طلا و نقرههای فراوانی نیز از دنیای جدید (یعنی امریکا) به خزانههای خود سرازیر کرده بودند!
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 4