نقش زبان چیست؟

زبان یکی از شگرف ترین عضلات و یکی از جالب ترین اندام ها در بدن آدمی است.

زبان تنها عضله ای است که فقط با یک طرفش به بدن وصل است؛ اما طرف دیگرش آزاد و رهاست. به همین دلیل، حرکت زبان هرگز به حرکت دیگر عضلات شباهت ندارد.

البته این ویژگی برای انجام وظایف خاص زبان، اهمیت بسیار دارد.

اگر ما صحبت می کنیم، و اگر انواع مختلف صداها را از خود درمی آوریم همه به برکت زبان است. زبان به شکل های مختلفی درمی آید و پیوسته جابجا می شود تا ما را برای تولید آواها توانا کند. اکنون آرام بنشینید و فقط الفبا را به آهستگی تلفظ کنید؛ خواهید دید که زبان چقدر به پیچش و گردش می افتد.

پرده ی لزجابی که بر سطح زبان کشیده شده است نقش مهمی در دریافت، نگاهداشتن و نرم کردن غذا دارد. حقیقت آنکه سطح زبان همچون دستگاه چند کاره ای است که برای عمل آوردن غذا در دهان، کار چندین ابزار مختلف را برای انسان انجام می دهد، مانند: رنده، تخته ی خمیرگیری، نورد خمیر، قلم مو، چنگک، قلم تراش…

همچنین زبان یکی از ظریف ترین اندام هایی است که به حس بساوایی ما پیوستگی دارد. زبان همواره ما را از تغییراتی که در دهان روی می دهد و اشیایی که وارد آن میشود، آگاه می سازد و نیز از آنچه که می خوریم و می آشامیم، آگاهی های دقیقی به دستگاه مرکزی اعصابمان مخابره می کند.

افزون بر اینها، تکمه های چشایی ما نیز در زبان جای گرفته اند. شما در زبان خود ناهمواری هایی می بینید؛ این برآمدگی ها به نام حَلَمه خوانده می شوند.

«تکمه های چشایی» در دیواره های «حلمه» ها جای دارند. انسان در حدود 3 هزار تکمه ی چشایی دارد، اما گاو 35 هزار. ماهی بال، تک و توکی تکمه ی چشایی دارد و یا اصلا” هیچ ندارد. تعداد مختلف تکمه ها بستگی دارد به نحوه ی نیاز هر جانداری به حس چشایی.

تکمه های چشایی بشر قادر به دریافت سه نوع مزه ی مختلف اند: شیرینی، شوری و تلخی. اگرچه تکمه ها در برابر مزه ی ترشی نیز حساس اند، یعنی آن را نیز درک می کنند، ولی می توان ترشی را ترکیبی از سه مزه ی دیگر دانست.

هر بخشی از زبان در برابر مزه ای حساسیت دارد: قسمت عقب زبان بیشتر به تلخی حساس است و کناره ها نسبت به شوری و ترشی. نوک آن نیز مزه ی شیرینی را درمی یابد.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 5