چراغ روشنایی چه زمانی اختراع شد؟
پیش از کشف آتش فقط خورشید بود که برای بشر نور و حرارت تولید می کرد. ولی چون او نمی توانست خورشید را طوری در اختیار بگیرد که هرگونه که خود مایل است از آن استفاده کند، از این رو در برابر تاریکی و سرما بی نهایت درمانده و ناتوان گردیده بود.
پس از کشف آتش، بشر کم کم دریافت که برخی چیزها بهتر از برخی دیگر می سوزند. او چکیدن چربی به درون آتش را هنگام سرخ کردن گوشت حیوانات، به چشم می دید.
رفته رفته متوجه شد که چگونه وقتی چربی به درون آتش می چکد شعله ی درخشنده ای پیدا می کند.
آنگاه با گذشت زمان، بشر موادی را پیدا کرد که هنگام سوختن، نور بیشتری تولید می کردند.
از این رو، در ابتدا تکه هایی از چوب را در شکم دیوار جای داد و آنها پس از برافروختن بتدریج پرتو افشانی می کردند.
میوه ی کاج همچون مشعلی مورد استفاده قرار می گرفت. پیه حیوانات را نیز در ظرف های سنگی گودی می ریختند و الیاف خشک گیاهان را برای فتیله آنها، به کار می بردند. و بدین گونه بود که «چراغ های پیه سوز» پدید آمد.
تاریخ پیدایش این چراغ ها بر ما آشکار نیست، زیرا در زمانی پدید آمدند که تاریخ یادداشتی از چگونگی آن زمان، برای ما برجای ننهاده است.
چراغ های پیه سوز که به سال 1820 در انگلستان جدید رواج داشت با چربی خوک روشن می شد. چراغ هایی هم بود که با چربی ماهی بال روشن می شد.
خلاصه برای این گونه چراغ ها مردم بیشتر به سراغ روغن هایی می رفتند که آسانتر قابل دسترسی بودند.
در سواحل دریای «مدیترانه» درخت زیتون بسیار می روید. از این رو، روغن زیتون در چراغ های پیه سوز مصرف فراوانی داشت.
ژاپنی ها و چینی ها از برخی میوه های خشک، روغن می گرفتند. مثلا بادام زمینی یکی از آنها بود.
اگر نفت استخراج نشده بود امروزه بشر هنوز از روغن بادام کوهی برای افروختن چراغ های پیه سوز خود استفاده می کرد.
نفت خام به سال 1859 کشف گردید. با حرارت دادن آن در ظرف های سربسته ای، ماده ی رقیق و بیرنگی به دست می آید که ما آن را از مغازه های نفت فروشی می خریم. پس برای چراغ های فتیله ای همه از نفت استفاده می کنند.
در آغاز، مردم چنین می پنداشتند که نفت با زغال سنگ همبستگی دارد. از این رو، نام آن را «روغن زغال سنگ» نهاده بودند.
اکنون ببینید آیا در خانه ی خود چراغ نفتی دارید؟
گویا در بیشتر خانه ها دست کم یک عدد چراغ نفتی یافت شود که اگر شبی برق برود، بی درنگ آنرا روشن کنند و از نورش بهره بگیرند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 2