همبستگی به معنای علیت نیست!
یکی از اشتباهات طرفداران تئوری توطئه که از پژوهش علمی به دور مانده اند این است که وقتی دو چیز باهم اتفاق میافتند، آنها را بهم مربوط میدانند. مثلا میگویند از وقتی موبایل آمد، گرانی شد یا طلاق زیاد شد. در صورتی این افراد بسیاری از فاکتورهای مهم را در نظر نگرفته اند.
حتما شنیده اید که در مورد سلامتی یک بار میگویند از وقتی روغن مایع آمد مریضی زیاد شد و یک بار میگویند از وقتی واکسن آمد! خلاصه بستگی به حالِ طرف دارد که عامل چه باشد. به مطلب زیر دقت کنید:
برخی از پدیدهها که به صورت همزمان رخ میدهند ممکن است شما را در نتیجه گیری و شکل گیری باورها دچار خطا کنند. به عنوان مثال یکی از دلایلی که برای موجه کردنِ تئوری ایجاد زلزله با هارپ میآورند این است که در آمارها، از زمانی که هارپ ساخته شده است، تعداد زلزلههای جهان هم افزایش داشته است.
در صورتی که لزوما، دلیل افزایش زلزلهها ممکن است هارپ نباشد.
یک مثال جالب در این زمینه وجود دارد؛ تحقیقات ثابت کرده است که هر زمان مصرف بستنی در جهان افزایش یافته است، میزان غرق شدن در دریا هم افزایش پیدا کرده است! این شاید برایتان غیر قابل قبول و عجیب باشد اما کاملا حقیقت دارد!
اما دلیل افزایش غرق شدن در دریا، افزایش خوردن بستنی نیست، بلکه خوردن بستنی در تابستان و گرما افزایش مییابد و در همین زمان هم به علت گرما، شنا کردن در دریاها افزایش مییابد. در نتیجه روی نمودار، هر وقت از سال که مصرف بستنی افزایش داشته است، میزان غرق شدن در دریا هم افزایش داشته است.