چگونه حشرات تنفس می کنند؟

هر موجود زنده ای باید تنفس کند تا زنده بماند.

تنفس یعنی وارد کردن هوای تازه در بدن برای جذب اکسیژن آن. اما همین که هوا اکسیژن خود را به بدن داد کثیف و آلوده می شود و باید بوسیله ی بازدم خارج گردد.

پس هوای تازه ای که با نفس کشیدن وارد بدن موجود زنده شده است، اکسیژن خود را از دست داده در مقابل آن گاز کربنیک و رطوبت بیشتری از بدن می گیرد و سپس با بازدم بیرون رانده می شود.

چرا بدن به اکسیژن هوا نیاز دارد؟

زیرا که اکسیژن برای سوزاندن غذا و تبدیل آن به نیرو در بدن لازم است. اگر غذا بدین گونه نسوزد هرگز بدن ما نمی تواند آن غذا را به خود جذب کند.

از سوی دیگر، گاز کربنیک و رطوبت آب در بدن پیوسته زیاد می شود. پس باید حتما” آنها را هم از وجود خود بیرون برانیم. این به کمک بازدم است که قسمتی از این مواد  از بدن کاسته می شود.

ساده ترین شکل تنفس در ژله ماهی و بسیاری از کرمها دیده شده است.

زیرا این جانداران اصلا” دستگاه تنفس ندارند. بلکه اکسیژن محلول را از آبی که در آن شناورند، از راه پوست جذب می کنند. همین گونه گاز کربنیک محلول را نیز از سوراخهای پوستشان از بدن بیرون می افکنند.

این است آن کاری که ژله ماهی و کرمها به جای تنفس انجام می دهند.

ساختمان اندام کرم خاکی کمی مفصل تر است. این جاندار اندکی هم خون در بدن خود دارد که با جریانش اکسیژن جذب شده را به همه ی اعضای خود می رساند. همچنین گاز کربینک را نیز به کمک همین جریان خون، از بدنش دفع می کند.

قورباغه هم گاهی همین سان تنفس می کند. یعنی بوسیله ی پوست بدن خود اکسیژن را از آب جذب می کند. ولی هنگامی که به اکسیژن زیادی نیاز داشته باشد، باید شش ها را به کار بیندازد، یعنی بیرون از آب تنفس کند.

در حشرات عمل تنفس کاملا” غیرعادی و در عین حال جالب است.

اگر حشره ای را به دقت از نزدیک بنگرید، سوراخ های ریزی در زیر شکمش مشاهده خواهید کرد. هر یک از این سوراخها به لوله ای به نام نای مربوط هستند که درست وظیفه ی نای انسان را انجام می دهد. بنابراین، حشرات نیز مانند ما نفس می کشند با این تفاوت که به جای یک نای، صدها نای، آن هم در شکم خود، دارند.

البته این نای ها بسیار ریز بوده در مجموع چندان فضای مهمی را اشغال نمی کنند. اکنون شما تصور کنید که اگر قرار بود نای ما به همین درشتی به تعداد نای های حشرات بود، چه قیافه ی مهیب و وحشت آوری پیدا می کردیم.

این را هم بگوییم که دفعات تنفس بستگی به حجم بدن موجود زنده دارد. هر چه بزرگتر باشد تنفس او هم کندتر صورت می گیرد.

برای مثال، فیل در هر دقیقه 10 بار نفس می کشد، ولی موش 200 بار.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 3