چه کسی نخستین پل را ساخت؟
برای یافتن پاسخ به این سؤال باید به زمان های ماقبل تاریخ برگردیم. چه پل وسیله ای برای عبور از آب است و از این رو، باید جستجو کنیم که بشر ابتدایی چگونه برفراز رودخانه می گذشت.
ممکن است نخستین پل را خود طبیعت برای بشر ساخته باشد. یعنی آنجا که تنه ی درختی بر حسب اتفاق سرنگون شده، بر روی رودخانه ای افتاده باشد. با دیدن چنین صحنه ای دیگر برای بشر آسان بود که نظیرش را در جای دیگر درست کند.
گویا پل هایی از این قبیل سالها پیش از زمانی متداول بوده که مهندسان ماقبل تاریخ بیایند و در وسط رودخانه های بسیار عریض، شروع به ساختن پایه های سنگی کنند.
آنان در رودخانه های عریض، در چند نقطه، قلوه سنگها را آنقدر رویهم می انباشتند تا به صورت یک ستون سنگی از آب بیرون می آمد. آنگاه تنه ی درختان را یکی پس از دیگری از روی آنها عبور داده، پلی قابل استفاده، برپا می کردند.
این بود نخستین پل ساده ای که برفراز ستون های بی پیرایه ی توده های سنگ، بنا می شد.
روزی که دو تنه ی درخت را به موازات یکدیگر بر روی رودخانه ای نهادند و آن دو را با تکه چوب هایی بهم پیوستند، نخستین پل چوبی بدست آمد. اکنون در مناطق روستایی هنوز پل های چوبی برفراز رودهای کوچک بسیار دیده می شود.
پل های ساده ی قویتر، آنهایی هستند که با تیرآهن یا برفراز خرپاهای فلزی بنا می شوند.
چشمه های پل داربستی نباید بسیار عریض باشد. بنابراین، هر جا که فاصله ی میان دو پایه ی پل از حد لازم فزونی گیرد، با زدن پایه ای دیگر، چشمه های پل را تنگ تر می کنند.
با استفاده از شیوه ی پایه زدن، می توان پل های بسیار طویلی را بنا کرد. مانند پل های داربستی که برای عبور راه آهن بر روی رودخانه یا درّه ای می کشند.
هر پلی از دو بخش اصلی تشکیل یافته است:
- بخش ظاهری که چشمه های پل را تشکیل می دهد.
- بخش زیرین که شامل خرپا و پی و بنیان پل می باشد.
استحکام پی در نگهداری پل اهمیت بسیار دارد. اگر پی محکم نباشد جریان آب براحتی آن را می ساید و پل ناگهان درهم فرو کوفته می شود.
اکنون مهندسان برای محکم کردن پی، زمین را آنقدر می کاوند که به بستر سنگ می رسند. معلوم است که برای این منظور حفّاری های بسیار مهمی باید انجام گیرد. مثلا” برای پل ایدز که برفراز رود «می سی سی پی» در ناحیه ی «سنت لویس» کشیده شده، حدود 45 متر از گودترین نقطه ی کف رودخانه، زیر زمین را حفر کردند.
برای پل ترانس بی که بین سانفرانسیسکو و اوکلند کشیده شده، حدود 80 متر در زیر آب، زمین را حفاری کرده اند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 2