صورت فلکی (برج) چیست؟

آیا تا به حال به آسمان نگریسته اید و در آن تصویرهایی مربع شکل، حروف و سایر اشکال آشنا را پیدا کرده اید؟

تقریبا” در سرتاسر دنیا، مردم پیشین زیاد این کار را انجام می دادند و به گروه ستارگانی که می دیدند اسامی خاص می دادند. این گروه ها را به نام صور فلکی (به لاتین «استلا») می نامند که لفظ ستاره در ریشه با آن یکی است.

اسامی صور فلکی که امروزه به کار می رود از زمان رومیان و حتی یونانیان قدیمی به ما رسیده است. آنچه را که یونانیان در مورد ستارگان می دانستند قسمتی مربوط به بابلی ها می شود.

بابلی ها اسم برخی از ستارگان را به نام حیوانات و بعضی را هم به نام پادشاهان، ملکه ها و قهرمانان اساطیری می خوانده اند. بعدا” یونانیان خیلی از این اسامی بابلی را تبدیل به نام قهرمانان خود مثل هرکول و اوریون و زئوس کردند و رومیان تغییرات بیشتری به آن دادند.

اسامی قدیمی هنوز به کار می رود، ولی همیشه شکلی را که آن اسامی بیان می کنند، نمی توان به آسانی در آسمان یافت. به عنوان مثال، آکیلا، عقاب می باشد، کانیس بزرگ و کانیس کوچک، سگهای بزرگ و کوچک (دب اکبر و دب اصغر) و لیبرا به معنی ترازوست، ولی در صور فلکی شبیه چنین اشکالی به نظر ما نمی آید.

در حدود 150 سال بعد از میلاد، منجم مشهور بطلمیوس 48 صورت فلکی را که خود کشف کرده بود به ثبت رسانید. این فهرست شامل همه ی صور فلکی نبود و در آن بسیاری نقاط سفید وجود داشت. بنابراین در زمانهای بعد، منجمین به فهرست های دیگری اضافه کردند. بعضی از این صور فلکی بعدی را به اسم آلات علمی نامگذاری کردند، مثل یک نوع زاویه یاب، قطب نماها و میکروسکوپ. امروزه ستاره شناسان 88 نوع صورت فلکی را در آسمان پیدا کرده اند.

یک صورت فلکی، در واقع سطحی را در آسمان تشکیل می دهد، به این معنی که هر ستاره ای در یک صورت فلکی واقع شده است. مثل هر شهری در آمریکا که در یک ایالت واقع می باشد. مرزهای صور فلکی خیلی بی قاعده هستند. خیلی از آنها خطوط منحنی دارند. ولی در سال 1928 ، منجمین تصمیم گرفتند که آنها را به طریقی صاف کنند که پیرامون هر صورت فلکی یک خط مستقیم باشد.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 7