چه زمانی اولین کتابخانه به وجود آمد؟

چگونه کتابخانه پدید آمد؟ پیدایش اولین کتابخانه های واقعی به حدود 8 هزار سال پیش باز می گردد.

اهالی بین النهرین مردمی بودند که روی لوحهای گلی نمناک با قلمی «گوه» شکل، چیز می نوشتند.

گوه قطعه چوبی است شبیه یک میخ کلفت که امروزه نجاران و هیزم شکنان از آن استفاده می کنند. یعنی آن را لای قاچ چوبی که می خواهند ببرند یا بشکنند، می گذارند. به همین مناسبت خط مردم بین النهرین را خط میخی می گویند.

پس از نوشتن، این لوحها را با آتش می پختند و گاهی هم برخی از آنها را در لفافه ای سفالین می نهادند، تا بهتر باقی بمانند.

لوحهایی که بدینگونه فراهم می آمد در محلی و یا معبدی برحسب موضوع، طبقه بندی گردیده، نگهداری می شد.

تاکنون از اینگونه لوحها هزاران عدد به دست آمده و جاهایی که برای نگهداری آنها بوده نخستین کتابخانه های واقعی در جهان بشمار می روند.

در مصر قدیم، کتابخانه در معبدها تشکیل می شد و روحانیان بر آن سرپرستی داشتند.

مصریان روی ورقه های پاپیروس چیز می نوشتند که آنها را سپس به شکل طومار بلندی درآورده، دور چوبی گرد می پیچاندند. آنگاه این طومارها را در قفسه ها یا صندوق ها نگهداری می کردند.

مشهورترین کتابخانه در روزگار باستان، کتابخانه اسکندریه بود.

این کتابخانه حدود 300 سال پیش از میلاد بنیان گرفت.

در آنجا تعداد 700 هزار طومار «پاپیروس» گرد آمده بود که تحت 120 عنوان دقیقا طبقه بندی شده و برایشان فهرست نیز تنظیم گردیده بود.

فکر تأسیس کتابخانه ی عمومی، نخستین بار در میان رومیان پیدا شد.

«ژولیوس سزار» طرحی برای سازمان یک کتابخانه ی عمومی عرضه کرد.

از آن پس کتابخانه ی عمومی همچون یک مؤسسه ی رومی جلوه نمود.

افراد ثروتمند در آن کشور علاقه به تأسیس کتابخانه به سود مردم نشان می دادند و برای خویشتن نیز کلکسیون های بزرگی از کتاب فراهم می آوردند.

در قرن چهارم میلادی، بیست و هشت کتابخانه ی عمومی در رم وجود داشت.

چون دوران مسیحیت آغاز شد، کتابخانه جزیی از سازمان کلیسا و دِیرها به شمار آمد.

راهبان کتاب می خواندند  و از روی کتابها نسخه برداری می کردند. از آن پس، بیشتر کتابخانه هایی که بوجود آمد به کمک همین راهبان بود.

چون در اواخر قرون وسطی کلیساهای بزرگی ساخته شد، کتابخانه های کوچکی نیز در درون آنها بنا می کردند.

دانشگاه ها نیز شروع به جمع آوری کتاب کردند.

دانشگاههای پاریس، هایدلبرگ و فلورانس دارای خزانه هایی از کتابهای «زنجیر شده» گردیدند. یعنی فراهم آوردن کتاب در آن روزها بقدری دشوار بود که برای حفظ کتابها مجبور بودند که آنها را با زنجیر به هم پیوسته سازند.

در سال 1400 دانشگاه آکسفورد شروع به تأسیس کتابخانه ای کرد.

این کتابخانه که نامش بودلیان است، اکنون بزرگترین کتابخانه ی جهان به شمار می رود.

کتابخانه های عمومی به صورتی که امروز وجود دارند بیش از صد سال نیست که از عمرشان می گذرد.

رهبران انگلیسی در اوایل سده ی 19 لازم دانستند که همه ی مردم برای تأسیس کتابخانه ها کمک کنند.

از این رو پارلمان انگلیس به سال 1850 قانونی برای تأسیس کتابخانه های عمومی تصویب کرد.

از آن روز کتابخانه های عمومی در همه جا، رو به گسترش نهاد.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد دوم