زغال چطور درست میشود؟
از سوختن اندام گیاه یا حیوان، زغال بدست میآید. زغال مادهای اسفنج مانند و سیاه است و تقریبا میتوان آن را کربن خالص دانست.
علت آنکه از داغ کردن یا سوزاندن چوب یا استخوان حیوان، زغال پدید می آید این است که آنها براثر حرارت، آب و گازهای نهفته در خود را از دست می دهند، و فقط جسم جامدی از خود برجای می نهند.
برای تهیهی زغال چوب دو راه وجود دارد:
- مقداری چوب و هیزم را روی هم انباشته، در هوای آزاد آتش می زنند. این شیوه قرن هاست که در جنگل های شمال اروپا از آن پیروی میشود.ولی اشکالش این است که گازهای متصاعد از چوب در هوا پراکنده می شود و به هدر می رود.
- چوب ها را جمع آوری کرده با نقالههایی به کورههای مخصوصی میبرند. همین که آتش برافروخته شد، دریچهی تنور را میبندد و آنگاه چوبها در فضایی بسته، بتدریج مبدل به زغال میشوند.
برای استفاده از گازهای متصاعد نیز جایی آماده کردهاند که آنها از راه منفذی که کوره متصل است، به آنجا رهسپار می گردند. در آنجا این گازها به صورت مواد مفیدی مانند الکل چوب، اسید استیک و استون در میآیند.
در گذشته از زغال چوب باروت میساختند. زیرا حرارت را بسیار ضعیف هدایت می کند و نوعی عایق به شمار می رود.
یکی از جدیدترین موارد استعمال زغال همان است که در جریان جنگ جهانی اول کشف گردید.
دانشمندان دریافتند که اگر زغال را در معرض حرارت شدید قرار بدهند، حالتی پیدا میکند که نیروی جذب گازش، افزون میگردد.
زغالی که بدین گونه به عمل می آمد به درد ساختن ماسک ضدگاز می خورد.
امروزه ما چنین مادهای را زغال زنده می نامیم. اکنون طرز تهیهی زغال زنده به گونهی دیگری صورت میگیرد. آن اینکه میآیند بخار بسیار گرمی را از میان زغال عبور میدهند تا بدین وسیله سوراخ های اسفنجی آن بیشتر شود.
آنگاه اگر گازهای سمی از میان چنین زغالی بگذرند، به وسیلهی عمل جذب سطحی از بین میروند.
به گفته دیگر، مولکولهای گازهای سمی برسطح زغال زنده، مینشیند.
یکی از خواص بسیار مهم زغال زنده آن است که گازهای سمی را به مقدار فراوان جذب می کند، ولی اکسیژن هوا را به مقدار اندک. از این رو، کسی که ماسک ضد گاز به صورت زده براحتی اکسیژن را تنفس می کند ولی در ضمن از شر گازهای سمی نیز آسوده است.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 4
