دخمه ها مقبره ای زیرزمینی بودند در نزدیکی شهر روم که مسیحیان اولیه را در آن دفن می کرده اند. این مقبره ها را در صخره های نرم واقع در اماکن مقدسی که شهر روم را احاطه کرده بود، می کندند. وقتی که نرون امپراطور روم زجر و آزار مسیحیان را آغاز کرد، آنها برای پرستش و عبادت در مقابر جمع می شدند.
به این علت که هرکس در ناحیه قبرستان از گزند حمله در امان بود. بعدا” در اواسط قرن سوم حتی این نواحی هم دیگر امن نبود. مسیحی ها هم راههای عادی را بستند و راههای مخفی برای ورود به آنجا ساختند. راهروهای طویلی در زیر زمین حفر می کردند. گفته شده است که اگر طول این راهروها را در مقبره ها به خط مستقیم قرار می دادند از طول شبه جزیره ی ایتالیا بیشتر می شده است!
وقتی که شکنجه و اذیت مسیحیان در زمان امپراطور کنستانتین خاتمه یافت، این سرداب ها بوسیله ی خیلی از زائرین مورد بازدید قرار گرفت. وقتی قبایل گوت در سال 410 پس از میلاد روم را فتح کردند، درهای ورودی این سردابها را برای محافظت از آنها پر کردند به این جهت در قرن دوازدهم وجود سردابها فراموش شد.
این مقبره ها چنان از انظار مخفی شده بود که فقط در سال 1578 بطور تصادفی یکی از آنها کشف گردید. راهروها در این سردابها معمولا” مستقیم بوده و از ده تا 13 پا عمق داشتند. آنها را به اندازه ای پهن می کندند که برای عبور دو نفر تونل کن، یکی در پشت دیگری، با یک تابوت کافی باشد.
پله هایی که انسان را به پایین می رساند تا 40 پا به زیر زمین می رفت و در ته سرداب راهروها را به شعبات مختلفی تقسیم می کردند. بعضی از سردابها دارای دو سطح یا بیشتر هستند. سردابه ی «سنت سباستیان» دارای چهار سطح است. دیواره های دخمه ها را برای جا دادن اجساد می کندند. در ابتدا، جلوی آنها را با آجر، یا سنگ می گرفتند. بسیاری از این دیوارها امروز از میان رفته اند، و به این جهت سیاحانی که برای دیدن آنها می روند بایستی از میان دو ردیف اسکلت عبور نمایند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 6
