دوران هیپنوتیزم مدرن – تاریخچه هیپنوتیزم معاصر

در سال 1933 کلارک هول _ یک شخصیت برجسته در حوزه ی روان شناسی تجربی _ اولین کتابی را منتشر کرد که در آن پژوهشهای کنترل شده و عملی در زمینه ی پدیده های هیپنوتیزمی در آن ارائه شده بودند. او و همکارانش بر روی چنین مطالبی توجه و تعمق کرده بودند:

_ رابطه ی (تست هیپنوتیزم پذیری) نوسان بدن با هیپنوتیزم پذیری

_ نقش سن و سال در هیپنوتیزم پذیری

_ رابطه ی هیپنوتیزم پذیری و هوش

_ توانایی یا قدرت فرد در افزایش قابلیت های طبیعی در زمینه های حرکتی و حسی

اینها اولین تحقیقات یا پژوهشهایی بودند که با دقت کنترل شده بودند. تا آن زمان تقریبا” تمام اطلاعاتی که درباره ی هیپنوتیزم جمع آوری و ارائه شده بودند، در شرایط بالینی و بر اساس انجام مشاهدات بر روی بیماران صورت گرفته بودند. این نوع گزارشها در اساس و نهاد خویش خصلتی ذهنی گرایانه داشتند و در این نوع بررسی ها خطاهای آماری فراوان بود. هول اولین فردی بود که به تحقیقات در زمینه ی هیپنوتیزم به عنوان یک حوزه ی تحقیقی قانونی و مشروع در طیف پژوهشهای مدرن علمی، حقانیت و رسمیت بخشید.

جهان آکادمیک به همان اندازه ی استادان پزشکی محافظه کار بوده و هست. هول از سوی روان شناسان آماج انتقادات فراوان قرار گرفت، زیرا آنان بر این گمان یا باور بودند که هیپنوتیزم در حوزه ی جادوگری است، نه علوم و فناوری. هول پیشاهنگ پژوهشهایی بود که روحیه ی تبعیض و بی دقتی آکادمیک را در این حوزه از ریشه ویران و دگرگون ساخت، زیرا استوارنامه ای که به این دستگاه تقدیم کرده بود، کاملا” بی عیب و نقص به حساب می آمد.

او نوآوری های بسیار ارزنده ای را در زمینه ی پژوهش و آموزش به هیپنوتیزم ارائه داد؛ این از جمله دلایلی بود که بر اساس شایستگی فراوان از سال 1936 به بعد به عنوان پرزیدنت انجمن روان شناسان (apa) به خدمت در این نهاد بزرگ علمی و پژوهشی مشغول گردید. هول و شاگردانش نقش بزرگی در اعتبار بخشیدن به هیپنوتیزم در میان دانشمندانی که به کارهای تجربی می پرداختند داشتند، همان گونه که برنهایم و شارکو همین نقش را در اصالت و حقانیت بخشی به هیپنوتیزم در بین صاحبان حرفه های پزشکی داشته اند.

با ظهور پر ابهت و پر اهمیت میلتون اریکسون به صحنه، در سالهای پس از دهه 1930، تعداد قابل ملاحظه ای از پزشکان و روان شناسان به هیپنوتیزم روی آوردند، زیرا باران سیل آسایی از مقالات با نوآوری ها و خلاقیت های ذهنی دکتر میلتون اریکسون بر روی مجلات پزشکی باریدن گرفته بود. این روان پزشک تعداد بسیاری از روشهای جدید و بدیع القای خلسه را به خدمت گرفت تا بسیاری از علایم و نشانه های بیماری و ناتوانی را برطرف سازد. او به صورت استاد نوآوری درآمد که توانست هنرمندانه زبان را برای ارتباط با بیمارانش در سطح ناخودآگاه مورد استفاده قرار دهد.

اریکسون با این عقیده یا هدف روانکاوان در زمینه ی لزوم بصیرت و شناخت درباره ی علل اختلالات نوروتیک موافقت نشان نمی داد و آن را تأیید نمی کرد، بلکه وی مقاومت بیماران را دور می زد و یا به اصطلاح بای پاس می کرد و به این ترتیب و همچنین به عنوان ادیتور یا سردبیر مجله ی آمریکایی هیپنوتیزم بالینی، شهرت و اعتبار جهانی را کسب کرد. او همین طور به عنوان یک سیمای جنجالی در یک جریان مجادله برانگیز در میان جناحها و جبهه بندی های متخصصان هیپنوتیزم در سالهای پایانی دهه ی 1950 و سالهای آغازین دهه ی 1960 درآمد که این خود داستان جداگانه ای است که در صفحات بعد به شرح آن خواهیم پرداخت.

منبع: کتاب روش های هیپنوتیزم درمانی – ترجمه: دکتر رضا جمالیان