در سال 1900، غواصان یونانی بقایای غرق شده ی یک کشتی را در جزیره ی آنتیکیسرا در عمق حدود 150 فوت پیدا کردند. آنان مجسمه، ظروف سفالی و جواهراتی را در داخل آن پیدا کردند، اما آن طور که بعدها مشخص شد کشف تعدادی کاسه ی سبز رنگ زده که درون آن مکانیزم چرخ دنده ای وجود داشت بزرگترین کشف محسوب می شد. مکانیزم آنتیکیسرا _ دانشمندان، این نام را بر آن گذاشته اند _ در یک کشتی پیدا شد که مربوط به 87 سال قبل از میلاد مسیح است. این شواهد می تواند مکانیسم آنتیکیسرا را حداقل به 2000 سال قبل منسوب کند، علاوه بر قدمت، این قدیمی ترین و پیچیده ترین مکانیزمی است که تا به حال یافت شده است.
در ابتدا، به نظر می رسید که این مکانیزم یک ماشین ساعت گونه است، اما پس از آزمایشات بیشتر، دریافتند که حداقل بیست چرخ دنده ی مختلف طوری با هم کار می کنند که می توانند حرکت سیارات، خورشید و ماه را محاسبه کنند. دِرِک پرایس، دانشمند تاریخ شناس اخیر در دانشگاه یِل، یکی از اولین افرادی بود که این وسیله را چندین سال از هر جهت مورد مطالعه قرار داد و سرانجام به این نتیجه رسید که چیزی مشابه این ابزار در هیچ جای دیگر وجود ندارد؛ در حقیقت، چیزی مشابه با آن متون و ادبیات علمی یا ادبی گذشته وجود نداشته است. پرایس همچنین گفت از اطلاعات بدست آمده از یونان باستان چنین برمی آید که آن زمان این وسیله اصلا” وجود نداشته است.
بسیاری از مطالب ثبت شده که از یونان باستان کشف کرده ایم، نشان می دهد که آنان متخصصان فلسفه و نابغه های ریاضی ارزشمندی داشته اند، اما حتی پیچیده ترین وسایل مکانیکی که توسط نویسندگان یونان باستان از قبیل هیروتوالکساندریا و ویتروویوس توصیف شده فقط دارای چرخ دنده های اولیه بودند. یونانیان از دانش چرخ دنده برای پروژه های ساده کوچکی مانند چرخ های آبی آسیاب یا تاکسیمتر استفاده می کردند (که فاصله ی پیموده شده توسط کالسکه و ارابه را اندازه می گرفت و بسیار شبیه به کیلومتر شمارهای مدرن بود.)
این موضوع ناشناخته باقی مانده بود تا این که مکانیزم آنتیکیسرا کشف شد، مکانیزمی که در واقع نشان داد یونانی ها دانش و تکنولوژی استفاده از چرخ دنده ی پیچیده تری را داشته اند. طبق گزارش های زیادی که به دست آمده این مکانیزم دارای صفحات زیادی بوده و حداقل 20 چرخ دنده داشت و دستورالعمل های یافت شده در یونان که بر روی جعبه ها حک شده بود چگونگی عملکرد دستگاه را نشان می داد. دستورالعمل های زیادی بر روی چرخ دنده ها وجود دارد که بعضی از آنها برای ترتیب قرار گیری چرخ دنده ها و یا بازسازی مجدد آنها شماره گذاری شده اند.
در حین پاک کردن دستگاه ها، دانشمندان قادر بودند از نزدیک نگاهی به آن بیندازند تا دریابند این دستگاه چیست و چگونه به هم متصل شده است؛ آنان دریافتند که این قسمت بسیار پیچیده تر از آن است که ابتدا تشخیص داده بودند. درک پرایس از مطالعات خود به این نتیجه رسید که مکانیزم آنتیکیسرا برای پیشگویی موقعیت خورشید و ماه در زمان های داده شده به کار می رفت؛ مطالعات علمی جدید به این نتیجه دست یافته است که حرف او درست بود، اما توجیهاتش کافی نبود.
ظاهرا” یک دستگاه ورودی مانند یک محور چرخ یا هندل گردون به چرخ دنده ی تاج دار وصل می شود که عملکرد کلیه ی چرخ دنده ها را در این مکانیزم کنترل می کند، دنده های معکوس در جایی که نیاز به محاسبه ی خاصی وجود داشته باشد، به کار گرفته می شوند. صفحات نصب شده بر روی جعبه ها منطقه البروج، خورشید، ماه و پنج سیاره ی عطارد، ونوس، مریخ، زحل و برجیس را نشان می دهند. در حقیقت این، یک تقویم نجومی کامپیوتری بود: چرخ دنده ها سالانه می چرخیدند تا مکان های مختلف سیارات، ماه و خورشید را در ماه ها و روزهای سال نشان دهند. احتمالا” یونانیان این دستگاه را برای جهت یابی، اعیاد، زمان کاشت محصولات، یا فقط اطلاعات علمی محض به کار می برند و این دستگاه طرح اولیه ای برای ساخت ساعت ها و تعیین زمان امروزی بود.
آقای مک براید، یکی از استادانم در دوران کالج، دوست داشت که بگوید، «دخترها، زیر نور خورشید هیچ چیز تازه ای وجود ندارد.»… بیشتر که تحقیق کردم و با گذشت زمان فهمیدم که واقعیت دارد. حتی اطلاعات تاریخی ثبت شده در اکسفورد نشان می دهد دستگاه تعیین تقویم چرخ دنده ای اسلامی متعلق به قرن سیزدهم برای توصیف چرخش خورشید و ماه وجود داشته است؛ البته، به نظر می رسد که هیچ چیز پیچیده تر از مکانیزم آنتیکیسرا نیست. من معتقدم علت آن این است که این دستگاه نیز ساخته دست موجودات فضایی ساکن آندرومدا است. انسان ها به سادگی این منابع علمی یا امکانات مالی را در اختیار نداشتند که بتوانند این چرخ دنده ها را برای تعیین مکان سیاره ها بر حسب ضرورت، به وجود بیاورند. بنابراین هوشی فراتر از این جهان می تواند این کار را انجام دهد، و داده است.
منبع: کتاب اسرار و عجایب جهان – تالیف: سیلویا براون