آیا می توانید به همان تندی که صحبت می کنید بنویسید؟ تقریبا” می شود گفت هیچکس نمی تواند. ولی اغلب ضرورت ایجاب می کند که وقتی شخص صحبت می نماید کلمات او را برای ضبط کردن روی کاغذ ثبت کنیم. یکی از این راهها نوشتن به طریق خلاصه نویسی می باشد.
خلاصه نویسی یا تند نویسی، عبارت از نوشتن کلمات بوسیله ی علامات است که به سرعت می توان آنرا نوشت. بعدا” این علامات را که هیچ شباهتی به کلمات ندارد کسی که آنرا نوشته است و با روش تند نویسی آشنا است می خواند. ممکن است تصور کنید تندنویسی شیوه اختراع جدیدی باشد، ولی روش مزبور در حقیقت در حدود 2000 سال عمر دارد!
در زمان رومی های قدیم، مردانی نظیر «سی سرو» و «سنکا» در سنای روم سخنرانی های طولانی می کردند. شخصی به نام «تیرو» در 63 سال قبل از میلاد مسیح روش خلاصه نویسی را اختراع نمود که بوسیله ی آن این سخنرانی ها را روی کاغذ بیاورد. روش او بقدری خوب بود که در مدارس رومی ها تدریس می شد و آنرا امپراطوران هم یاد گرفتند، به این جهت، صدها سال دوام آورد. اساس آن مبنی بر بکار بردن حروف اختصاری بود، که نوعی مخفف سازی به شمار می آید.
در این روش، حروف بی صدا را طوری می شد نوشت که به سه جهت متمایل می شد، و بر طبق این جهات حروف با صدایی را که در دنبال آن بود نشان می داد. خلاصه نویسی جدید در انگلستان و در زمان ملکه الیزابت به وجود آمد. روشی اختراع شد که بوسیله آن هر علامتی به چهار جهت مختلف متمایل می گردید و قاعدتا” هر علامتی را ممکن بود تا 12 راه مختلف ساخت.
در 1837 «ایساک پیتمن» روش خلاصه نویسی خود را اختراع کرد که بر اساس صداها قرار گرفته بود، بطوری که تمام حروف را به شکل صدایی که می دادند می نوشتند، نه به طریقی که هجی می شدند. در این روش 26 علامت برای 24 حروف بی صدا و نقطه و خط برای حروف باصدا به کار می رود. در 1888 «گرگ» روش پیشرفته تند نویسی را دایر نمود و آن روش همانست که امروزه متداول می باشد.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 6