دیفتری بیماری سختی است که «باکتری ها» به وجود آورنده ی آن هستند. شروع بیماری هنگامی است که از ورود باکتری ها به بدن چند روزی گذشته باشد.
باکتری ها معمولا” از راه دهان و بینی وارد بدن می شوند و گلو را سخت آلوده می کنند. گلودرد، تب و احساس ناخوشی برخی از نشانه های دیفتری است.
پوشینه ای خاکستری یا کمرنگ بر روی لوزه ها و قسمت عقب حلق ظاهر می شود. این عفونت چنان گسترش می یابد که حنجره را هم فرا می گیرد. در آن صورت دیگر عبور هوا به ریه ها میسر نخواهد بود.
دیفتری بر دیگر قسمت های بدن نیز تأثیری جدی بر جای می گذارد. این آثار ناگوار معلول زهرابه یا سمی است که سازواره (یعنی همان باکتری مخصوص) از خود ترشح می کند، و چه بسا که بر قلب و اعصاب شدیدا” آسیب وارد می آورد.
کودکان بویژه در سنین 2 تا 5 سالگی بیش از همه در معرض ابتلا به دیفتری هستند.
عامل دیفتری، باسیل ریز و میله ای شکلی است که در 1883 کشف شد. باسیل یکی از انواع باکتریها به شمار می رود.
پس از آنکه کشف شد که این سازواره زهرابه ی بیماری زایی تولید می کند، گام بعدی یافتن «پادزهر»ی برای آن بود. در 1890 دانشمندی به نام اِمیل فون بِرینگ پادزهری عرضه کرد که اثر زهرابه ی باسیل دیفتری را خنثی می ساخت.
اگر چه پادزهر نمی گذارد زهرابه بطور جدی در بدن آثار ناگواری برجای نهد، ولی هنوز باکتری ها در بدن بیمار زنده اند، و عفونت گلو نیز برجای خود باقی است.
بیماری دیفتری چنان متداول است که یافتن یک راه پیشگیری مؤثر و عمده برایش لازم می نماید. برای این منظور، زهرابه ی بیماری را طوری عمل می آورند که آن را بی آزار می کنند.
چنین زهرابه ی بی آزاری ماده ی زهرآسا خوانده می شود. آنگاه آن را به انسان تزریق می کنند تا در بدن وی «پادتن ها» را تولید کند.
پادتن ماده ای است که بر اثر تحریک ماده ی زهرآسا، در میان بافت های بدن تولید می شود، و آن را در برابر آسیب با کتری ها ایمن می سازد.
پس پادتن یعنی یک ماده ی دفاعی برای بدن.
برای پی بردن به اینکه بدن کودک چقدر در برابر دیفتری ایمنی یافته است، آزمون شیک را به کار می برند. این آزمون بدان جهت چنین نامیده شده که دکتر بِلا شیک در 1913 آن را به ابتکار خویش عرضه کرد.
آزمون «شیک» بدین ترتیب انجام می یابد:
اندکی «زهرابه ی دیفتری» را وارد پوست می کنند. در این هنگام اگر بدن کودک به اندازه -ی کافی «پادزهر» در خود نداشته باشد، در آن محل پس از 4 تا 7 روز لکه ی قرمزی آشکار می شود. از اینجا ما درمی یابیم که کودک ایمنی لازم را در برابر دیفتری ندارد و ممکن است به طریق دیگری به این بیماری مبتلا گردد.
چون نقطه ی ضعف کودک بدین سان بر ما هویدا شد، به درمان وی می پردازیم تا نیروی دفاعی او را در برابر هجوم باکتری ها، تقویت کنیم.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 5
