پاسخ به این پرسش زیاد هم آسان نیست. آیا واقعا مونالیزا هنرمندانه ترین تابلوی نقاشی جهان است؟ بسیاری از منتقدان هنری چنین اعتقادی ندارند و گروهی از آنان حتی چنین اظهار نظری را مضحک تلقی میکنند.
گروهی دیگر معتقدند که اصلا مونالیزا بهترین و ظریف ترین اثر داوینچی نیست. پس آیا میتوانیم بگوییم که این تابلوی نقاشی یک نقاشی انقلابی است؟
پاسخ این است که هم آری و هم نه.
واقعیت این است که داوینچی نوآوری های زیادی داشته اما این نوآوری ها به گونه ای هستند که نتیجه کار او به نحوی واضح و آشکار قابل مشاهده است و نیازی به جستجو برای یافتن آنها وجود ندارد.
پس باید دلیل طوفانی که با خلق مونالیزا به پا شده است را در شرایط خلق این اثر جستجو کرد. برای این کار لازم است کمی به عقب برگردیم.
در آن زمان بوم نقاشی ساخته شده از درخت صنوبر یا سپیدار به آن لومباردی سفید میگفتند نزد نقاشان مشهور مرسوم بود. اندازه تابلوها هم اکثرا 30 در 21 اینچ بود.
داوینچی هم برای کشیدن مونالیزا کار خود را با استفاده از تابلویی ها همین جنس و اندازه در سال 1503 آغاز کرد.
پس از این که کار بر روی این تابلو تمام شد، لئوناردو آن را تا آخر عمر پیش خود نگه داشت اما او درست قبل از مرگش تابلو را به دوست دیرینه اش سالای سپرد. مدتی بعد پادشاه فرانسه تابلوی مونالیزا را خرید و از آن خود کرد.
در مورد هویت زنی که مدل داوینچی برای کشیدن مونالیزا بوده بحث های زیادی صورت گرفته است و تعداد گمانه زنی هایی که در این باره انجام شده است در تاریخ هنر بی سابقه است.
هرکسی به نوبه خود تلاش میکند به هویت این زن مرموز پی ببرد.
اما به نظر میرسد که یک تاجر فلورانسی به نام فرانچسکو دل ژوکوند، کشیدن چهره همسرش را که لیزا نام داشت به داوینچی سفارش داده بود.
برخی مردم وقتی میفهمند که مدل داوینچی برای این تابلوی مشهور یک زن عادی بوده است تعجیب میکنند یا حتی ناامید میشوند اما برای برخی دیگر اینکه چهره یک زن عادی تا این حد مرموز و اسرار آمیز جلوه گر شده است، بر قدرت و توانایی داوینچی می افزاید.
داوینچی هرازگاهی سراغ مونالیزا میرفت تا بخش هایی از جزئیات تابلو را تغییر دهد و این کار را طی یک دهه چندین بار انجام داد. او ترکیب چهره را دست نخورده باقی گذاشت همچنین شکل دست ها را. اما منظره پست سر را تغییراتی میداد.
منبع: کتاب چطور مثل داوینچی فکر کنیم؟ – نوشته: دانیل اسمیت