زمانی ظهور ستاره ی دنباله دار باعث می شد که مردم از ترس بلرزند آنها عقیده داشتند که ظهور ستارگان دنباله دار علامت شیطانی بود که بلاها و جنگ و مرگ را پیشگویی می نمودند. امروزه ما به خوبی می دانیم که ستاره ی دنباله دار چیست، ولی هنوز تمام جوابهای مربوط به آن را نداریم، وقتی یک ستاره دنباله دار اول بار ظاهر می شود، یک نقطه ظریف نورانی می شود، اگر چه ممکن است که فقط قطر آن چند هزار مایل باشد.
این نقطه نورانی عبارتست از سر یا هسته ستاره دنباله دار. دانشمندان تصور می کنند که شهاب ها احتمالا” از توده مواد جامدی تشکیل شده اند که با گاز ترکیب گشته اند. اما اینکه مواد مزبور ابتدا از کجا آمده هنوز نقطه ابهام و شگفتی است.
همین که ستاره دنباله دار به خورشید نزدیک می شود معمولا” یک دم به دنبال آن ظاهر می گردد. این دم شامل خیلی از گازهای رقیق و ذرات ظریفی است که از هسته ستاره دنباله دار هنگامی که تحت نفوذ خورشید درآمده جدا شده است. در اطراف سر ستاره ی دنباله دار قسمت سوم قرار دارد که آن را به نام کما می نامند. کما ابر درخشانی است و از موادی تشکیل شده که قطر آنها گاهی به 150000 مایل یا بیشتر می رسد.
دم ستارگان دنباله دار از حیث شکل و اندازه مختلف هستند، بعضی کوتاه و ریشه دار و برخی دیگر طولانی و نازک. معمولا” طول آنها به پنج میلیون مایل می رسد. گاهی اوقات هم در حدود صد میلیون مایل طول دارند! بعضی از آنها اصلا” دم ندارند.
همین که دم رشد می کند، ستاره دنباله دار، به علت نزدیک شدن به خورشید سرعت پیدا می کنند. و در حالی که سر ستاره به طرف خورشید است به سوی آن می رود. سپس اتفاق عجیبی روی می دهد. وقتی ستاره از خورشید دور می شود دم آن اول می رود، سپس سر آن را تعقیب می نماید. این عمل به دلیل آن است که فشار نور خورشید ذرات کوچکی از سر ستاره را خارج می کند که همیشه در جهت مخالف خورشید است.
در نتیجه، وقتی ستاره دنباله دار از خورشید دور می شود، دم آن بایستی اول دور شود. این ستاره در مدت سفرش که از خورشید دور می شود بتدریج سرعتش کم می شود و سپس از نظر ناپدید می گردد. ستارگان دنباله دار ممکن است مدت چندین سال از نظر مخفی باشند، ولی اغلب آنها گاه به گاه ظاهر می گردند.
ستارگان دنباله دار گردش هایی مرتب به دور خورشید می کنند، ولی ممکن است برای یک گردش تنها، به زمان طولانی احتیاج داشته باشند. به عنوان مثال، ستاره ی دنباله دار هالی مدت 75 سال طول می کشد که به دور خورشید بچرخد.
امروزه، منجمین تقریبا” هزار ستاره دنباله دار را ثبت کرده اند. ولی چندین صد هزار ستاره دنباله دار در منظومه ی خورشیدی ما ممکن است وجود داشته باشند که غیر قابل رؤیت هستند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 7
