اوراق سهام و اوراق قرضه، اسناد بهاداری به شمار می روند که بازرگانان آنها را برای فراهم آوردن پول، به عموم می فروشند.
چون برای شروع یک کار مهم یا ایجاد یک کارخانه به پول فراوانی نیاز است، برای تهیه ی این پول، یک شرکت بازرگانی هزاران و گاهی میلیونها سهم به معرض فروش می نهد.
وقتی کسی سهامی از یک کارخانه را می خرد، به میزان سهامی که دارا شده است، مالک آن می شود.
مالک نیز انتظار دارد سودی بابت سهام خود از محل درآمد آن کارخانه دریافت کند. البته سود سهام سال به سال متفاوت است و این تفاوت، بستگی به وضع بازار و فعالیت کارخانه در طول سال پیش دارد.
سهام بر دوگونه است : سهام عادی و سهام ممتاز.
دارنده ی سهام عادی حق دارد در جلسه ی سهامداران برای انتخاب مدیران کارخانه شرکت کند و رأی بدهد.
اما دارنده ی سهام ممتاز از حقوق ویژه ای برخوردار است که سهامدار عادی از آن محروم است.
سودی که به سهام ممتاز تعلق می گیرد به نرخ معینی است، در حالی که سود سهام عادی، تابع خوب یا بد کار کردن شرکت است.
هرگاه شرکتی برچیده شود، نخست پول صاحبان سهام ممتاز پرداخت می شود و سپس اگر چیزی باقی ماند، میان صاحبان سهام عادی تقسیم می شود.
معمولا سهام یا قرضه را از سرمایه گذار دیگری می خرند و چون می فروشند، باز به سرمایه گذار دیگری می فروشند. جایی که این خرید و فروش انجام می گیرد، به نام بورس و یا بازار سهام معروف است.
معامله ی سهام و قرضه به وسیله ی دلال صورت می گیرد؛ یعنی کسی که برای سرمایه گذار فعالیت می کند تا در بازار خوبی برایش اوراق سودبخشی جستجو کند.
ارزش این اوراق بهادار پیوسته در نوسان است و به دلایلی چند، مانند وضع کارکرد شرکت یا اوضاع عمومی اقتصادی، ترقی و تنزل می یابد.
منبع: کتاب به من بگو چرا | جلد دهم
