وقتی از ساعت سخن میگوییم منظور دستگاهی است که زمان را اندازه میگیرد، اما پیش از آنکه ابزار دقیقی برای این کار اختراع شود انسان روشهایی را برای اندازه گیری زمان کشف کرده بود.
طلوع و غروب خورشید نخستین واحد اندازه گیری زمان بوده است.
بلندی و کوتاهی سایه چوبدستی ، سنگ‌ها و درخت‌ها نیز برای تشخیص زمان در روز به انسان کمک میکرد و حرکت ستارگان در شب میتوانست معیاری برای اندازه گیری زمان باشد.
24 ساعت شبانه روز از کجا آمده است؟
انسان دریافت همچنان که شب میگذرد، ستارگان متفاوتی دیده میشوند، مصریان براساس طلوع دوازده ستاره در شب، زمان شب را به دوازده بخش تقسیم کردند.
آنها روز را هم به دوازده بخش تقسیم کردند و بیست و چهارساعت شبانه روز که اکنون به کار میبریم ریشه در تقسیم شبانه روز مصریان دارد.
اولین ساعت توسط چه کسانی ساخته شد؟
مصریان، ساعت سایه‌ای یا آفتابی را نیز ساختند. قطعه‌ای چوبی با نشانه‌هایی بر آن. این وسیله 12 بخش زمانی داشت.
بنابراین ساعت آفتابی یا سایه‌ای اولین دستگاه اندازه گیری زمان بود.
انواع ساعت‌های دیگری که ساخته شدند، از نوع آبی یا آتشی بودند.
شمعی که آن را به قطعات مساوی رنگ می کردند و با سوختن کوتاه میشد، میتوانست زمان را نشان دهد.
کاسه کوچکی که سوراخی در ته آن باشد میتواند روی آب قرار گیرد و پس از مدت معینی کاسه از آب پر شده و در آب فرو میرود.
حدود دو هزار سال پیش، انسان نوعی ساعت شیشه‌ای یا شنی ر اساخت.
این وسیله از دو ظرف شیشه‌ای ساخته میشد که از طریق مجرای باریکی با هم در ارتباط بودند. مقداری شن درون یکی از ظرف‌ها ریخته میشد و شن از مجرای باریک درون ظروف جا به جا میشد.
شن به اندازه‌ای بود که طی یک ساعت از ظرف بالا به ظرف پایین میریخت.
برای استفاده مجدد، آن را وارونه میکردند.
اولین ساعت مکانیکی:
حدودا 140 سال پیش از میلاد ، رومی‌ها و یونانی‌ها از چرخ دندانه دار برای ساختن ساعت آبی استفاده کردند.
چوب پنبه‌ای را درون ظرفی قرار میدادند.
همچنان که آب درون ظرف ریخته میشد، چوب پنبه بالا می‌آمد. چوب پنبه به چرخ دندانه داری مرتبط بود.
چرخ دندانه‌دار ، عقربه‌ای را که روی صفحه ساعت شمار میچرخید به حرکت در می‌آورد و زمان را از روی حرکت عقربه می‌خواندند.
ساعت مکانیکی واقعی حدود هزار و چهارصد سال بعد از آن اختراع شد.
وزنه ای را به انتهای ریسمانی می بستند و ریسمان به دور قرقره‌ای پیچیده بود. همچنان که ریسمان باز میشد، قرقره را میچرخاند و قرقره نیز تعدادی چرخ دنده را به حرکت در می‌آورد.
چرخ دنده‌ها عقربه‌ای را روی صفحه ساعت به گردش در می‌آوردند.
نخستین ساعت مچی هم توسط پیتر هنلین ، قفل ساز آلمانی در سال 1510 اختراع شد.
منبع: کتاب به من بگو چرا؟ جلد 8
