فرسایش رویدادی است که به وسیله ی آن سطح زمین بتدریج فرسوده می شود. بارانی که بر روی زمین نرم می بارد به صورت نهرها و رودخانه ها توأم با گل در سطح زمین روان می شود. باد عامل دیگری است که شن ها و گرد و غبار را از مزارع و هرجا که در راهش واقع است به پیش می راند. جریانات و حرکات پیچشی در امتداد سواحل رودخانه ها و دریاچه ها و همچنین ضربات موجها، باعث فرسایش خاک رس سواحل می گردد. در حین برخورد این موجها با صخره های سنگی، سنگریزه و شن حاصل می شود. سپس این سنگریزه ها و ماسه ها بوسیله ی آب به داخل دریاها برده می شوند.
این پدیده را به اسم فرسایش می خوانیم که یکی از پدیده های حیرت انگیز دنیا را بوجود آورده است و نمونه ی آن (گراندکانیون) در ناحیه ی (آریزونا) در کشورهای متحده ی آمریکا می باشد. ولی باید دانست که فرسایش جنبه ی نامطبوع و خشونت آمیزی را نیز داراست. در اواخر سال 1930 دشتهای حاصلخیز کانزاس، اوکلاهما و تگزاس را تبدیل به کاسه ای پر از خاک نموده و هزاران نفر را بی خانمان ساخته است.
در بیشتر فرسایش های جهان آب نقش عمده ای را دارا می باشد. آب به داخل ترکهای موجود در سنگها نفوذ می نماید و هنگام یخ بستن سنگها را خرد می کند و پس از گذشت سالها صخره تبدیل به خاک نرم می گردد و این خاک هم بوسیله ی آب شسته شده و از بین می رود.
باران تا آنجا به زمین فرو می رود که زمین را تر می سازد و آنچه که از آن باقی می ماند در سطح زمین روان شده و از شیارهای کوچک به نهرها و سپس به داخل رودخانه ها سرازیر می گردد و همیشه رسوبات نرم را مثل گل با خود حمل می کند.
نهرها بتدریج دره هایی را که در آنها جاری هستند می کنند و بعد از گذشت هزاران سال دره ها پهن تر می شوند. بعضی اوقات به واسطه ی نیروی فرسایش خشکی، هم سطح دریا می گردد.
باد نیز از عواملی است که به پیشرفت عمل فرسایش کمک می کند، ولی طرز عمل آن از آب کندتر می باشد. در زمانهای قدیم، فرسایش های زیادی به واسطه ی یخبندان ها بوجود آمده که کناره های دره ها را از بین برده است. کشاورزی آمریکا در نتیجه ی فرسایش متحمل خسارات زیادی گردیده است. کشاورزان متوجه نمی شدند که خاک رویی و پر قوتشان در مزارع به وسیله ی آب شسته شده و از بین می رود، یا اینکه راه جلوگیری از این عمل را نمی دانستند. آنها زمین را شخم زده و گود می کردند و سطح جدیدی را که برمی گرداندند خاک زیر زمین بود، آن هم به زودی خشک می شد و تبدیل به گرد و غبار گشته و از بین می رفت.
امروزه با روش های جدید کشاورزی از صدمه و زیانهای فرسایش جلوگیری شده است. اول آنکه زارعین شخم زدن را به آن ترتیب دیگر به کار نمی برند. آنها خوشه های گندم و ذرت را در سطح خاک رها می کنند و این عمل کمک می کند که خاک را در جای خود نگه دارد. در زمینهای مدور، به جای اینکه در بالا یا پایین آن زراعت کنند در سرتاسر سطح شیب دار کشاورزی می نمایند.
به این عمل (کانترپلوئینگ) یا شخم معکوس می گویند و در این وضع دیگر شیارهایی که به واسطه ی شخم زدن ایجاد می شود وجود ندارد که بتواند آب را با خود ببرد. امروزه، کشاورزان راههای زیادی برای محافظت خاکهای گرانبهایشان علیه فرسایش بوسیله ی باد و آب یاد گرفته اند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 7