در این باره افسانه ای است از یونانیان که گفته اند: نخستین ساز موسیقی را یکی از خدایانشان به نام پان (خدای مزرعه و جنگل) پدید آورده. او نی را برای چوپانان ساخت.
روزی پان در یکی از نی های کنار رودخانه دمید و ناگهان دید که نوای غم انگیزی از آن برمی خیزد. پان همه ی آن نی ها را چید و قطعه قطعه کرد و بدین گونه نخستین آلت موسیقی را به بشر عرضه نمود.
اما حقیقت آن است که ما هیچ نشانی برای یافتن نخستین ساز موسیقی در دست نداریم. چه گویا جوامع ابتدایی در سراسر جهان هر کدام نوعی موسیقی برای خود پدید آورده بودند.
معمولا” موسیقی مفاهیم مذهبی دربرداشت و تماشاچیان نیز وارد صحنه شده با رقصیدن یا طبل و کف زدن و یا آواز خواندن نوازندگان را همراهی می کردند. اینگونه موسیقی ابتدایی بخشی از زندگی مردم به شمار می رفت.
افسانه ی پان و تهیه ی نی حاکی از آن است که بشر از همان ایام نخستین به آلات موسیقی فکر می کرده. ممکن است که او تقلید صداهای موجود در طبیعت را در آورد، یا برخی از اشیای طبیعی را که دوروبرش بودند طوری به کار می برد که از آنها صدای موسیقی شنیده شود.
نخستین آلات موسیقی از نوع طبل بود. سپس آلات بادی از شاخ حیوانات اختراع شد. همین وسایل ابتدایی بود که اکنون به آلات موسیقی برنجی مدرن رسیده اند. همچنانکه بشر حسّ موسیقی خود را تقویت می کرد استفاده از نی را آغاز نمود و از این راه آهنگ های طبیعی بیشتری را با ظرافت پدید آورد.
سرانجام، بشر دریافت که از سیم و زه نیز می توان آلت موسیقی ساخت. آنگاه چنگ و بَربَط را اختراع کرد و پس طی دوران تکامل، آلاتی پدید آورد که با کمان نواخته می شد.
در قرون وسطی صلیبیان آلات شگرفی از موسیقی را از شرق به اروپا آوردند. این ها را با آلاتی که خود قبلا” داشتند به هم آمیختند و در نتیجه این همه انواع گوناگون ساز موسیقی را که هم اکنون مورد استفاده است، به وجود آوردند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 2
