مصریان باستان نخستین کسانی بودند که برای گشودن در از کلید استفاده کردند. قفلی که داشتند، (کلون) چوبی بود که در شکاف در جای می گرفت. میله های چوبی متحرکی به نام (شیطانک) بالای شکاف نصب شده بود. هنگاهی که کلون می لغزید، شیطانک ها در سوراخ هایی که در آن تعبیه شده بود، فرو می افتادند.
بنابراین کلون بر جای خود استوار می ماند تا وقتی که شیطانکها را به کمک کلیدی از درون سوراخ ها بردارند.
نخستین کلیدها هرگز شباهتی به آنچه ما کلیدش می خوانیم نداشتند، بلکه مانند یک مسواک غول پیکر بودند که به جای مو، دندانه های چوبینی از آن برآمده بود. چون آن را داخل قفل می کردند، این دندانه ها زیر شیطانکها قرار می گرفتند و سپس با یک چرخش، آنها را از درون سوراخ های کلون بیرون می راندند. در نتیجه قفل باز می شد.
نخستین قفل مصری مربوط به دو هزار سال پیش است که در ویرانه های کاخ خرساباد، نزدیک نینوای قدیم، یافت شده است.
قفل مصری می توانست فقط در یک طرف در کار کند؛ یعنی طرفی که کلون در آنجا نصب شده بود. اما یونانیان شیوه ای یافتند که توانستند کلید را از سوراخی بلغزانند و آن را به کلونی که در پشت کار گذاشته شده بود، برسانند. پس، سوراخ کلید ابتکار یونانیان است.
کلید یونانی یک میله ی خمیده مانند داس کشاورزی بود.
برخی از آن کلیدها بیش از یک متر درازا داشتند و بر روی شانه حمل می شدند.
سپس نوبت به رومیان رسید که صنعت کلیدسازی خود را عرضه کنند.
رومیان کلیدهای پیشرفته ای به دنیای باستان عرضه کردند.
قفلهای فلزی، آویز و کلید کوچک همه از ابتکارهای رومیان است.
دندانه های کلید در طرحها و اندازه های گوناگون ساخته می شد. قفل ضامن دار را نیز آنها ساختند.
ضامن یعنی برآمدگی هایی در داخل قفل که نگذارند هر کلیدی به آن بخورد.
بنابراین کار دزدان بسیار دشوار شد، چون دیگر کافی نبود فقط قفلی بسازند که طول و جای دندانه هایش درست مطابق قفل باشد، بلکه می باید به لحاظ شکل نیز کاملا با آن هماهنگی پیدا می کرد.
قفل آویز، یعنی قفل کوچکی که بتوان آن را هر جا برد، از ابتکارهای رومیان بود که شکل یک حلقه را داشت و آن را مانند انگشتری به دست می کردند.
اصول قفل رمزی را گویا چینیان کشف کرده بودند. این گونه قفل ها در قرن شانزدهم در جنوب آلمان ساخته شد.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد دهم
