موجود زنده، مانند بدن انسان، بخودی خود نیروی مقاومت و غلبه یافتن بر میکروبها را دارد. این حالت را مصونیت می نامند.
اما در برخی از موارد باید بدن را از خارج کمک کرد، تا چنین مصونیتی را پیدا کند.
در بسیاری از بیماری هایی که از ویروس پدید می آیند، اگر انسان یک بار آن بیماری را بگیرد و خوب بشود دیگر در برابر آن مصونیت پیدا می کند. مثلا” آبله، سرخک و آبله مرغان از بیماریهایی هستند که اگر یک بار انسان آنها را بگیرد، برای همیشه از آنها مصونیت پیدا می کند. یعنی دیگر آنها را هرگز نخواهد گرفت.
اما بیماری های دیگر مانند آنفولانزا ممکن است چند بار به سراغ انسان بیایند. پس برای رهایی از چنگ آنها می آیند و بطور مصنوعی در انسان مصونیت ایجاد می کنند. بدین طریق که ویروس ضعیف شده ی آن بیماری را به بدن تزریق کرده، انسان را دچار یک حالت خفیفی از آن بیماری می نمایند. ولی چون این بسیار ضعیف است، انسان بزودی بهبودی می یابد و پس از بهبودی کامل برای یک مدت طولانی در برابر آن مرض، مصونیت می یابد.
واکسن زدن یعنی تزریق ویروس ضعیف یک بیماری به بدن.
واکسن دارای میکروب بیماری است که البته آنرا ضعیف و بی آزار ساخته اند. واکسن از پی تزریق در بدن انسان پادزهرهایی درست می کند که با ویروس بیماری وارد نبرد می شوند و آنها را خنثی می کنند.
طرز ساختن واکسن چگونه است؟
واکسن را اینگونه می سازند: نخست حیوانی را عمدا” دچار بیماری مورد نظر می کنند. سپس ویروس آن بیماری را از بدن حیوان مزبور جدا می سازند. مجددا” این ویروس را به حیوانی دیگر تزریق می کنند و پس از بیمار شدنش، باز ویروس را از بدنش جدا می سازند. آنقدر این عمل را تکرار می کنند تا بقدری ویروس ضعیف گردد که اگر آن را به بدن انسانی تزریق کنند نه تنها او را بیمار نکند، بلکه برایش مصونیت هم پدید آورد.
راه دیگر واکسن سازی اینست که آنرا از ویروس های مرده یا بی فعالیت به دست می آورند.
با تزریق این نوع واکسن بدن مشغول ساختن پادزهر می شود و خود را آماده ی دفاع در برابر میکروب اصلی می کند. برای تهیه واکسن بیماری خواب و آنفولانزا از این شیوه استفاده می کنند. و بالاخره گاهی هم خود ویروس را بی آنکه ضعیفش گردانند از راه پوست به بدن تزریق می نمایند. آنگاه چون ویروس از راه غیرطبیعی وارد بدن گردیده، باز در آن ایجاد مصونیت می کند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 3
