صحرا چیست؟ صحرا ناحیه ایست که فقط نوع بخصوصی زندگی در آن می تواند وجود داشته باشد. تمام صحراها به کمی رطوبت دچار هستند، به این معنی که زندگی، به شرطی در آن میسر است که بتواند تقریبا” با بی آبی بسازد. زندگی گیاهی در این منطقه عموما” بوسیله مقدار ریزش باران تعیین می شود.
جنگل ها معمولا” در نواحیی تشکیل می شوند که باران زیادی در آنجا ببارد. علفزارها در جاهایی هستند که ریزش باران کم باشد. در جاهایی که باز هم باران کم باشد و فقط به صورت پراکنده ای ببارد، گیاهان بخصوص صحرایی می توانند زندگی کنند.
صحراهای داغ نزدیک استوا، مثل صحرای افریقا، که در زمین های نیمه استوایی قرار گرفته است گرمتر و خشک تر می گردد. زمین ها در این ناحیه با اینکه در مجاورت اقیانوس واقع شده اند خشک هستند، همین موضوع در مورد صحراهای شمال غرب افریقا و استرالیای غربی نیز صدق می نماید.
صحرای دور از استوا نیز بر اثر دوری از دریا و باد مرطوب آن و کوههایی که میان آنها و دریا حائل هستند، بوجود آمده اند. این سدهای کوهی ممکن است در سمت دریا باران داشته باشند. ولی در قسمتهای داخلی و قسمتهای پشت کوه خشک باقی می مانند. این پدیده مشهور به سایه ی باران می باشد. صحراهای آسیای مرکزی در سایه باران سلسله کوه بزرگ هیمالیا و فلات تبت قرار گرفته اند.
صحراهای معروف به حوضه وسیع در امریکای غربی در سایه ی باران سلسله کوههای بلند جنوب مثل سیرانوادا قرار گرفته اند. صحراها به ظاهر با هم فرق عمده دارند. در جایی که شن فراوانست، باد ممکن است تپه های شنی درست کند. اینها را صحراهای شنی می خوانند. صحراهای سنگی عموما” از سنگهای تخت که تشکیل تپه های سنگی و صخره های مختلف الشکل می دهند تشکیل شده است.
صحراهای دیگر، مثل بسیاری از صحراهای جنوب غربی امریکا، شامل کوههای سنگی خشک و خاکی مرکب از سنگریزه و ماسه می باشند. باد خاکهای نرم را می روبد و سنگهایی که باقی می ماند، سطح صافی بوجود می آورند که به واسطه محکم بودن و صیقلی بودن سطح آن به نام آسفالت صحرایی نامیده می شود.
اغلب صحراها دارای نوعی زندگی گیاهی و حیوانی هستند. گیاهان صحرایی اغلب فاقد برگ زیاد هستند، چون با این وضع تبخیر آب گیاه کم می شود. این گیاهان معمولا” به جای برگ دارای تیغ و خارها هستند که علاوه بر موضوع تبخیر، حیوانات را از خوردن آن باز می دارد. حیواناتی که می توانند در بیابان زندگی نمایند قادر هستند بدون آب، یا بوسیله اخذ آب از گیاهان یا از نوشیدن شبنم، به زندگی خود ادامه دهند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 7
