چگونه غذا هضم می شود؟

تنها ریختن غذا به درون شکم، زندگی و رشد ما را تأمین نمی کند.

بلکه غذا باید تغییر شکل دهد بطوری که بدن بتواند آن را جذب کند. برای این منظور یک سلسله اعمالی در بدن انجام می گیرد که در نتیجه، غذا را قابل جذب و مصرف بدن می کنند. مجموعه ی این اعمال را هضم غذا می گویند.

عمل هضم از لحظه ای شروع می شود که غذا را در دهان خود می گذاریم. غذا را می جویم سپس آنرا بلعیده وارد لوله گوارش می کنیم.

لوله گوارش لوله ایست که قسمتی از آن خمیده است و طوری قرار گرفته که غذا را از دهان به سوی معده هدایت می کند.

قسمت های مختلف دستگاه گوارش بهم متصلند. ولی البته کارشان با هم متفاوت است، که اینک برایتان شرح می دهیم:

دهان متصل به حلق است. حلق لوله ی عبور غذا و هوا هر دو می باشد.

مری از میان قفسه سینه عبور می کند. یک سر آن به حلق و سر دیگرش به معده مربوط است. پس غذا که از حلق می گذرد از راه مری وارد معده می شود.

سپس معده غذا را به روده ی کوچک راهنمایی می کند.

آخرین مرحله ی هضم در روده ی بزرگ در قسمت قولون انجام می گیرد.

اکنون چگونگی عمل هضم را بطور خلاصه برایتان تشریح می کنیم:

در برخی از غذاها، مانند سیب زمینی و ذرت، نشاسته وجود دارد. آب دهان باعث هضم این نشاسته می شود. چون غذا در دهان خیس خورده خوب له می شود، از راه حلق و مری پایین می رود و وارد معده می شود. در معده مهمترین مرحله ی هضم صورت می گیرد.

ترشحات دیواره ی معده با غذا درهم می آمیزد. اسید کلریدریک (جوهر نمک) بخشی از این ترشحات به شمار می رود.

پپسین ماده ی دیگری است که از معده تراوش می کند و پروتئین ها را به شکل ساده تری تجزیه کرده، هضمشان را آسان می نماید. نشاسته هایی که وارد معده شده اند، آنقدر تجزیه و حل می شوند که سرانجام همه بصورت اسید درمی آیند. در این هنگام دیگر عمل هضمشان تقریبا” متوقف می شود.

مواد غذایی که با گذشتن از این مراحل در معده جای گرفته اند، آنقدر همانجا می مانند تا به صورت مایع درآیند. این مایع خوب بهم زده می شود تا با شیره های معده آمیخته گردد. در این مرحله مایعی که بدست می آید کیموس نام دارد.

سپس کیموس از راه دریچه ای که در قسمت پایین معده قرار گرفته، وارد روده ی کوچک می شود. نام این دریچه باب المعده است.

روده ی کوچک لوله ایست در حدود هفت متر و به صورت چنبر در درون شکم قرار گرفته است. نخستین قسمت آن روده ی اثناعشر یا دوازدهه خوانده می شود. در این قسمت نیز عمل هضم همچنان ادامه دارد.

از کبد و لوزالمعده یا پانکراس نیز شیره هایی تراوش می کند که همه در هضم غذا مؤثرند. در اینجا دیگر پروتئین ها کاملا” حل شده اند، چربی ها نیز به اجزای ریزتری تجزیه می گردند و هضم نشاسته نیز در همین جا تمام می شود.

اکنون غذای هضم شده قابل استفاده برای بدن شده است، یعنی آنکه می تواند جذب خون و لنف شود.

در روده ی بزرگ آب جذب بدن می گردد. همچنین مواد زائد با از دست دادن مقداری از آب خود، سفت شده، آماده ی دفع از بدن می گردند.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 3