کشف گاز هلیوم شبیه داستان پلیسی علمی بوده است.
در سال 1868 ، یک دانشمند انگلیسی به نام سرنرمان لاکی یر مشغول مطالعه خورشید با دستگاهی به نام طیف سنج بود. بوسیله این دستگاه دانشمندان می توانستند عناصر را تشخیص دهند، چون که هر عنصری خطوط معینی را در طیف سنج تولید می نماید.
در طیف سنجی که لاکی یر به آن نگاه می کرد خطوط ناشناخته ای ظاهر گردید، که فقط بایستی از یک عنصر جدیدی که کسی از وجود آن در روی زمین اطلاع نداشت، بوجود آمده باشد. اسم این عنصر جدید را هلیوم گذاشتند که از کلمه ی یونانی هلیو به معنی خورشید می آید.
سپس دانشمندان در صدد برآمدند که کشف کنند آیا این عنصر را در روی زمین هم می توانند بدست آورند. پس از آزمایش های بسیار کشف کردند که هلیوم در جو ما هم وجود دارد. منتهی مقدار آن آنقدر کم است که در هر 250000 پای مکعب هوا، یک پای مکعب هلیوم وجود دارد.
با آزمایش های بعدی معلوم شد که از رادیوم هم گاز هلیوم خارج می شود. و هر وقت رادیوم اشعه ای می فرستد (که یکی از آنها اشعه آلفا می باشد) در آن اتمهای هلیوم با سرعت زیاد حرکت می نمایند. هلیوم را به عنوان عنصر مفیدی شناختند. به قدری سبک است که قدرت بالا رفتن عجیبی دارد و چون هلیوم آتش نمی گیرد، برای بکار بردن در بالن ها، دیری ژایبل و بالنهای هواشناسی و غیره عنصر کاملی به شمار می آید.
دولت امریکا، حس کرده است هلیوم آنقدر مهم است که منابع طبیعی آن را باید به هر قیمتی باشد کشف کرد. در نقاط مختلف کشور امریکا، مثل تکزاس، نیومکزیکو، کانزاس و چاههای گاز طبیعی وجود دارد و دریافته اند که این گازها دارای یک یا دو درصد هلیوم هستند.
چون هیچ منبع دیگری که بتواند با آن برابری کند وجود ندارد، دولت امریکا تنها دولتی در دنیاست که صاحب مقدار زیادی هلیوم می باشد. در اول، ارزش هلیوم در حدود دو هزار دلار برای هر پای مکعب بود. امروزه، هر پای مکعب آنرا 5/3 ریال می فروشند.
آیا می دانستید که هلیوم را در پزشکی نیز مصرف می نمایند؟
این گاز را برای کمک به اشخاص بکار می برند که مبتلا به مرض تنگ نفس می باشند، تا به آن وسیله آسانتر تنفس نمایند. و همچنین غواصان و کارگرانی که در تونل ها کار می کنند، در وقت بالا آمدن، به آنها مخلوطی از هلیوم و اکسیژن برای تنفس می دهند و بنابراین آنها دچار خمودگی نمی شوند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 7
