سرعت باد را چطور اندازه می گیرند؟

روزی که باد می وزد، ممکنست به نظر شما اینطور بیاید که باد با سرعت مهیبی حرکت می کند. بعدا” گزارش هواشناسی را می شنوید که می گوید:«بادهایی با سرعت 10 تا 15 مایل در ساعت می وزد»، خیلی آسان است که درباره ی سرعت باد گول بخوریم. ولی سرعت دقیق باد برای خیلی از مردم اهمیت دارد، بنابراین راه علمی برای اندازه گرفتن باد وجود دارد.

اولین دستگاه اندازه گیری سرعت باد در سال 1667 بوسیله ی یک انگلیسی به نام روبرت هوک اختراع گردید. این دستگاه بادسنج نامیده می شد. انواع زیادی بادسنج وجود دارد، ولی معمولی ترین نوع آن که مورد استفاده قرار می گیرد، دارای تعدادی فنجان های آلومینیمی در روی یک میله ی چرخان می باشد. این فنجانها آزاد بوده و به واسطه ی باد می چرخند و هر چه باد تندتر شود، فنجانها هم با سرعت بیشتری خواهند چرخید. با شمردن تعداد دورهایی که فنجانها در یک زمان معین می گردند، سرعت باد را ممکنست محاسبه کرد.

وقتی انسان شروع به پرواز کرد لازم شد که سرعت باد را در ارتفاعات زیاد اندازه بگیرد. این عمل با فرستادن بالن های هوا به «جو» و مشاهده ی آنها با یک نوع تلسکوپ به نام زاویه سنج انجام گردید. اما عیب آن وقتی بود که ابرها جلو بالن را گرفته و آن را از نظر پنهان می کردند. در سال 1941 رادار هواشناسی اختراع گردید و حالا دستگاه رادار، قادر است بالن راحتی در داخل ابرها مشاهده کند و سرعت باد را در هوای بالای زمین اندازه بگیرد. مردم از مدتها پیش علاقمند به دانستن جهت باد بوده اند، بطوری که در حدود 900 میلادی پره های بادی در بالای برج کلیساها کار گذاشته می شد که جهت باد را نشان دهد.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 7