امواج مغز در حین خواب و چرخه خواب

خواب انسان از یک سری مراحل تشکیل شده است و مغز در هر مرحله امواج مختلفی تولید میکند.

در مراحل اولیه خواب، هنوز شخص هوشیار است.

در این حالت مغز امواج بتا را تولید میکند.

به مرور که هوشیاری کمتر میشود امواج آلفا تولید میشوند.

در این حالت فرد ممکن است صداهایی بشنود یا دچار پرش و تکان های غیر ارادی بدن شود.

ممکن است احساس سقوط کند و گاهی این احساس ها باعث بیدار شدنش میشوند.

وقتی وارد حالت اصلی خواب می شویم از دو بخش کلی تشکیل شده است.

خواب REM و NREM

بخش اول non REM یا غیر REM نام دارد که به اختصار NREM گفته میشود.

کلمه REM مخفف حرکت سریع چشم (Rapid eye movement)است.

چون در خواب REM چشم ها شروع به حرکات سریع میکنند.

در حالت غیر REM احتمال دیدن رویا کم است و اگر خوابی ببینیم آن را فراموش میکنیم.

این حالت برای استراحت بدن و رفع خستگی بسیار مفید است.

خواب غیر REM از چند مرحله تشکیل شده و به مرور عمیق تر میشود.

اولین مرحله REM شروع چرخه خواب است که خوابی سبک است.

در این مرحله مغز امواج تتا تولید میکند.

معمولا مدت زمان این مرحله بین 5 تا 10 دقیقه است.

در این مرحله اگر فرد بر اثر صدایی از خواب بیدار شود احساس میکند که خواب نبوده است.

مرحله بعدی خواب تقریبا 20 دقیقه طول میکشد.

در این حالت ضربان قلب کند میشود و شخص غیرهوشیار است.

بعد از اینکه خواب NREM عمیق تر میشود، وارد چرخه خواب REM میشویم البته این به این معنا نیست که خواب رم عمیق تر از خواب غیر رم باشد، بلکه هر کدام دو چرخه مختلف هستند و از مراحل سبک و عمیق تشکیل شده اند.

تنفس و ضربان قلب در خواب REM نامنظم است.

خواب REM هم از چند مرحله تشکیل شده و این مراحل به صورت دوره ای تکرار میشوند.

معمولا در یک خواب شبانه چهار یا پنج بار مراحل مختلف دوره REM تکرار میشوند.

در خواب REM امواج مغزی شبیه امواج در حین بیداری است.

رویاها و فلج خواب

اکثر رویاهای ما در خواب REM اتفاق می افتند.

اگر در این مرحله از خواب بیدار شوید حتما خوابی که دیده اید را به خاطر خواهید داشت.

در خواب REM ارتباط مغز با ماهیچه های بدن قطع شده و بدن وارد حالت فلج خواب میشود.

اگر در این حالت به صورت ناگهانی بیدار شوید تا وقتی که هوشیاری کامل را بدست بیاورید بدنتان را نمی توانید حرکت بدهید.

مغز این کار را به این دلیل انجام میدهد تا در حین خواب دیدن، بدن شما حرکت نکند و اعمالی که در خواب خود انجام میدهید را در واقعیت اجرا نکند. 

مقدار خواب NREM و REM در سنین مختلف فرق میکند.

هر چقدر که سن بالاتر میرود مرحله عمیق در خواب NREM کاهش می یابد.

خواب عمیق برای بازسازی عضلات و بافت های آسیب دیده بدن اهمیت زیادی دارد.

افرادی که افسردگی دارند به دلیل کاهش ترشح سروتونین زودتر وارد مرحله خواب REM می شوند.