اکنون در بیشتر خانه ها دستگاه پخش صوت های فای، استریو و انواع صفحه ها و نوار های موسیقی پیدا می شوند. بی شک اینها با آن گرامافونی که اختراع تامس ادیسون بود بسیار فرق دارند. آنچه که این دانشمند اختراع کرده بود یک گرامافون یا فونوگراف بود که با دستگاههای مدرن و مجهز کنونی بسیار متفاوت است.
با این وجود، همه آنها از اصول فنی مشترکی پیروی می کنند، یعنی اکنون نیز اصول ضبط کردن صدا همان است که در زمان ادیسون می بود.
صدا خواه از دهان انسان بر آید و خواه از آلات موسیقی، همه در هوا ارتعاشهایی پدید می آورند.
پس صدا یعنی همان ارتعاشهایی که در هوا پخش می شود، و برای ضبط صدا نیز باید بتوان که آن ارتعاشها را بر روی چیزی ثبت کرد.
برای این کار چند چیز لازم است:
1_ یک لوله که مانند میکرفن در برابر دهان قرار می گیرد تا ارتعاشهای صوتی بتوانند در آن جمع شوند و عبور کنند.
2_ یک صفحه گردان که براحتی و نرمی بر جای خود می لغزد.
3_ یک سوزن یا چیزی شبیه به آن.
البته این سوزن و صفحه گردان هردو در انتهای لوله ای که جلوی دهانمان نگه داشته ایم، قرار می گیرند.
4_ یک صفحه مومی و نرم که بر روی صفحه گردان نشسته، در زیر یک سوزن پیوسته می چرخد.
اکنون اگر کسی بیاید و در برابر آن لوله یا میکرفن حرف بزند و یا آواز بخواند، ارتعاشهای صوتیش از درون آن گذشته به صفحه گردان برخورد می کند و آن را می لرزاند. آنگاه همراه با این صفحه گردان، صفحه ی مومی نیز می لغزد و سوزنی که بر رویش قرار گرفته، پیوسته شیارهایی روی آن نقش می زند.
البته باید صفحه به گونهی حلزونی بچرخد تا شیارها با هم قاطی نشوند. بدین گونه، سوزن پیوسته شیار هایی منظم و دایره وار پشت سر هم روی صفحه ی مومی ایجاد می کند و با حک کردن ارتعاشهای صوتی، صدای گوینده یا خواننده ای را در گرامافون ضبط می کند. البته مسیر این شیارها، حلزون وار، از پیرامون صفحه به داخل و به سوی مرکز آن می باشد.
پس ضبط صدا بدین گونه است که انجام می پذیرد.
حالا می خواهیم صدایی را که ضبط کردهایم دگر بار بشنویم.
دستگاه خود را دوباره به کار می اندازیم، ولی این بار سوزن نرمتری به جای سوزن اولی قرار می دهیم.
اکنون صفحه ی مومی را زیر این سوزن به گردش در می آوریم، خواهیم دید که سوزن درست در لای شیارهایی که سوزن قبلی ایجاد کرده، گردش می کند.
بر اثر گردش سوزن، دوباره صفحه ی گردان نیز به ارتعاش می آید. آنگاه بر اثر این ارتعاش است که صدایی مشابه صدایی که قبلا ضبط شده در لوله طنین می افکند و بدین گونه ما دوباره صدای ضبط شده را خواهیم شنید.
پس این بود اساس بسیار ساده و ابتدایی کار گرامافون. البته دستگاههای مدرن کنونی ساختمانی بس مفصل و پیچیده دارند.
از این رو، مثلا می توانند امواج صوتی را به جریانهای برقی تبدیل کنند. یعنی آنکه به وسیله ی امواج نوساندار صوتی، جریان های نوساندار الکتریکی پدید می آورند.
سپس این جریان را نیز تقویت کرده به آهن ربایی منتقل می کنند که سوزن ضبط، بر سر آن وصل شده است. آنگاه سوزن بر روی یک صفحه ی مومی گردش و با انداختن شیارهایی صدا را در آن ضبط می کند.
اکنون برای شنیدن همان صدایی که قبلا بر روی صفحه پر شده، باید سوزنی را که در بازوی پیکاپ نصب گردیده، بر روی شیارهای صفحه عبور دهیم، تا بدین وسیله بر بلورهای درون پیکاپ فشار آورده، بلندگو را تحت تأثیر قرار می دهند، و آنگاه ارتعاشهایی در هوا پدید می آورند که ما قادر به شنیدن صدای ضبط شده، می شویم.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد چهارم