اتمسفر یا جو زمین چیست؟
در ضمن مطالبی که ما راجع به طرح های انسان درباره ی کشف ماه و سایر سیارات می خوانیم غالبا” به موضوع اتمسفر یا جو زمین برمی خوریم. آیا سیارات دیگر هم دارای اتمسفر هستند؟
تا آنجا که دانشمندان می دانند، هیچ سیاره یا ستاره ی دیگری وجود ندارد که مثل کره زمین ما اتمسفر داشته باشد. اتمسفر چیست؟
در پاسخ این پرسش می توان گفت: اتمسفر اقیانوس بزرگی از هواست که زمین را محاصره کرده و تا صدها مایل بالای آنرا فرا گرفته است. این اقیانوس هوا در بالای جهان در همه جا یکسان است و معمولا” شامل گازهای معینی است که همیشه به یک نسبت وجود دارند.
در حدود 78 درصد آن نیتروژن، 21 درصد اکسیژن و یک درصد باقیمانده گازهای کمیاب از قبیل آرگون، نئون، هلیوم و کزنون است. هوایی که مثل پتو بر روی زمین کشیده شده دارای ترکیبات شیمیایی مشابهی تا ارتفاع 18 مایل می باشد، گویا اینکه بعضی اوقات این رقم به بلندی 44 مایل نیز می رسد. طبقه ی بالایی این اتمسفر موسوم است به تروپسفر و آن نزدیکترین طبقات جو به زمین می باشد.
از 18 تا 31 مایل بالای سطح زمین، طبقه ای از هوای گرم وجود دارد که در حدود 108 درجه ی فارنهایت حرارت دارد. این حرارت بر اثر آنست که به علت وجود اوزون یا اکسیژن متراکم گرمای خورشید را جذب می نماید. اوزون، شکل خاصی از اکسیژن است که در آن یک مولکول شامل سه اتم اکسیژن به جای دو اتم معمولی می باشد. لایه ی گرم اوزون، ما را در مقابل اشعه ی فعال ماوراء بنفش خورشید حفظ می نماید. بدون آن ممکن نیست نور خورشید را تحمل کرد.
باز هم در طبقه ی بالاتر، یا یک سلسله از طبقات بالاتر از اتمسفر به طبقه ی یونوسفر برخورد می کنیم. این لایه از 44 مایل شروع شده و تا 310 مایل بالای زمین ادامه دارد که شامل مواد الکتریکی پراکنده به توسط خورشید می باشد.
مولکولهای موجود در هوا دائما” در حرکت هستند. اتمسفر هنگامی می تواند وجود داشته باشد که مولکول ها با یکدیگر برخورد نمایند و به این ترتیب آنها نمی توانند فرار نمایند. اما هر چه بالاتر و بالاتر برویم، هوا رقیق تر می گردد و احتمال تصادم یک مولکول زیری با مولکول بالایی خیلی کم می شود.
بنابراین مولکولها به فضای فرار می کنند و اتمسفر ما رفته رفته رقیق شده و به صفر و عدم می رسد. در اینجا طبقه ایست به نام اگزوسفر ، جایی که مولکولهای فراری، آزادانه حرکت می نمایند که از 400 مایلی شروع شده و تا ارتفاع 1500 مایل منبسط می شود.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 7