اجازه دهید منظور از دموکراسی را توضیح دهیم. کلمه دموکراسی از زبان یونانی می آید و به معنی حکومت مردم بر مردم می باشد. همچنان که امروزه این اصطلاح بکار برده می شود، معمولا” منظور از آن طرز حکومتی است که مردم در اداره آن شرکت می نمایند.
دموکراسی سیاسی عموما” به دو شکل ظاهر شده است، حکومتی که در آن تمام مردم گرد می آیند تا درباره ی روشی تصمیم بگیرند و مقاماتی را انتخاب نمایند که آن روشها را به کار برند، این نوع حکومت به نام دموکراسی مستقیم نامیده می شود. وقتی مردم نمایندگانی انتخاب می کنند که خواستهای آنها را برآورده کنند، حکومت را بنام دموکراسی نماینده ای می نامند.
چون دموکراسی مستقیم با دخالت عده زیادی از مردم در سطح وسیع میسر نمی باشد، تقریبا” تمام دموکراسی های امروزه به صورت دموکراسی نماینده ای درآمده است.
هیچ ملتی را نمی شود دارای حکومت دموکراسی نامید مگر اینکه از آزادی های مختلف انسانی برخوردار باشد. این آزادی ها عبارتند از: آزادی بیان، آزادی مسافرت، آزادی اجتماع، آزادی مطبوعات، آزادی مذهب و مساوات در برابر قانون.
دموکراسی سیاسی از اوایل تاریخ شروع شده است. در شهرهای یونان بخصوص آتن، دموکراسی مستقیم وجود داشته است. در آتن طبقه حاکم جامعه فقط قسمت کمی از جمعیت را تشکیل می داد. اغلب مردم برده بودند و این عده به اضافه زنها و بیگانه ها، حق رأی دادن و گرفتن شغل نداشتند. بنابراین در حالی که یک نوع دموکراسی مستقیم در آتن باستان وجود داشت، امروزه از خیلی جهات ایراداتی را متوجه آن می دانیم.
دموکراسی جدید به مقدار زیادی مدیون قرون وسطی می باشد، زیرا یکی از عقاید آن زمان فرضیه قرارداد اجتماعی بود و آنان معتقد بودند که میان حکومت و مردم یک نوع قراردادی وجود دارد که بر طبق آن هر کدام موظفند وظایف معینی را انجام دهند. اگر حکومت در انجام وظایفش توفیق نیابد، پس مردم حق خواهند داشت قدرتی را که به او داده اند پس بگیرند.
نمایندگی مردم به شیوه جدید هم در زمان ملوک الطوایفی بکار رفت چه پادشاهان برای مقاصد خود بدان نیازمند بودند. پادشاه فئودال نمایندگان را جمع می کرد تا بوسیله آنان پول از مردم بگیرد. زیرا حس کرده بودند اگر نمایندگان مردم صلاح بدانند مردم از دادن پول مضایقه نخواهند کرد. اما هر چه بود فکر نمایندگی مردم در امر حکومت از همین جا سرچشمه و قوت یافت.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 6
