«نیرو» عبارت از یک فشار یا کششی است که موجب حرکت یا جنبش اشیاء می شود. هنگامی که شما به یک صندلی فشار می آورید مقداری نیرو بر آن وارد می کنید و وقتی که فشار را متوقف می سازید صندلی از حرکت می ایستد. اما فرض کنید که توپی را روی زمین می غلتانید پس از این که فشار را متوقف کردید، باز هم به حرکت ادامه می دهد چرا؟
این پدیده خاصیت فیزیکی ماده است (که بوسیله «اسحاق نیوتن» اولین دانشمندی که درباره ی فرضیه های نیرو، نظریاتی اعلام نمود چنین توصیف شده است که هرگاه شی ای در حالت سکون باشد همیشه ساکن است ولی اگر آن شیء در حالت حرکت یکسان در خط مستقیم باشد حرکت آن ادامه دارد مگر اینکه با نیروی خارجی دیگری این حالت تغییر کند) که باعث می شود هر شیء همان حرکتی را که دارد نگه دارد.
هر تکه از ماده دارای این خاصیت می باشد و به حرکت خود در یک خط مستقیم و با سرعتی یکنواخت ادامه می دهد مگر اینکه نیروی دیگری مسیر حرکت آن را تغییر دهد. مثال: اگر شما سوار اتوبوسی باشید و راننده آن ناگهان ترمز کند بدن شما به علت خاصیت فیزیکی ماده، بطرف جلو پرت می شود و به همان سرعتی که اتوبوس حرکت می کرده به حرکت خود به طرف جلو ادامه می دهد.
حال بپردازیم به بررسی نیروی گریز از مرکز که همه ما کم و بیش این نیرو را تجربه کرده ایم. ما این نیرو را هر وقتی که شیء در جاده ای منحنی یا پیچ داری حرکت می کند ملاحظه می کنیم. حال فرض می کنیم که شما در همان اتوبوس باشید که بطور ناگهانی از سر پیچی عبور می کند در این هنگام احتمالا” خود را در حال خارج شدن از صندلی می بینید که دلیل این حرکت ناگهانی شما همان نیروی گریز از مرکز می باشد.
نیروی گریز از مرکز را می توان با بکار بردن فرضیه مذکور توصیف نمود. هنگامی که اتوبوس دور می زند، خاصیت فیزیکی ماده موجب می شود که جسم شما در خطی مستقیم به حرکت در آید و بنابراین متمایل به حرکت به طرف جلو و خارج از منحنی می شوید تا بتوانید حرکت مستقیم اصلی خود را نگه دارید. به نظر می رسد که نیروی گریز از مرکز پیوسته اشیاء را به بیرون از خط منحنی فشار می دهد.
به همین سبب است که غالبا” جاده ها در اطراف پیچ ها کج و یک بر هستند و یا اینکه هواپیماها هنگام دور زدن، یک بر می شوند و یا هنگامی که سوار دوچرخه هستید شما به طرف داخل تکیه می کنید. این اتکا داخلی و اختلاف سطح در سر پیچ ها و حالت فرود هواپیما و غیره، در متوازن نمودن نیروی گریز از مرکز کمک می کنند وگرنه اشیاء را بطرف خارج پرتاب خواهند نمود. اتکا داخلی، میل و گرایش حرکت بطرف بیرون را متعادل ساخته و شما می توانید به خوبی دور بزنید.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 1
