چه کسی وزن کردن را به ما آموخت؟
چیزهایی که فقط در یک روز در شهر شما وزن می شوند آنقدر زیادند که شما حتی نمی توانید نام همه ی آنها را به روی یک صفحه ی کاغذ بنویسید.
امروزه، وزن کردن اجناس فقط یک امر مهم برای داد و ستد در مغازه ها و کارخانه ها نیست، بلکه در کارهای علمی نیز نقش مهمی بازی می کند.
نخستین مردمی که سنجش وزن اجسام را آغاز نمودند چه کسانی بودند؟
شاید پاسخ دقیق این سؤال را ندانیم. ولی لااقل می توانیم بگوییم که تاریخ، مصریان را در این زمینه پیشگام معرفی کرده است.
حدود 7000 سال پیش مردم مصر یک ترازوی بسیار ساده اختراع کردند که دو چیز را بر دو سر میله ای می نهادند و وزن آن دو را نسبت به هم می سنجیدند.
گویا نخستین دستگاه سنجش وزن، ترازوهای ساده بوده است. میله ای را از وسط با طنابی بر یک پایه عمود می کردند که از دو طرف آن نیز دو کفه آویزان شده بود. وقتی که این دو کفه خالی بودند میله به حالت افقی و صاف می ایستاد. سپس وزنه ای که مورد قبول همه بود در یک کفه نهاده و در کفه ی دیگر جنس مورد نظر را با آن وزن می کردند.
با این ترازو بشر حدود 5000 سال کار می کرد. سپس تقریبا” در زمان ظهور مسیح بود که رومیان شکل کامل تری از آن را عرضه داشتند. یعنی آمدند و سوزنی را از وسط پایه عبور دادند تا نقش تعیین کننده ی مرکز میله ی افقی را ایفا کند. رومیان همچنین قپان را نیز اختراع کردند.
قپان میله ای بود که با قلابی از سقف آویزان می شد. دو بازو و یا دو اهرم نامساوی هم داشت. کالا را بر اهرم کوتاه تر می آویختند و وزنه را روی اهرم درازتر که درجه بندی شده بود، حرکت می دادند. آنقدر جلو یا عقب می بردند تا هماهنگی میان وزنه و کالا پدید می آمد. وزنه جلوی هر درجه ای که قرار می گرفت، وزن کالا را تعیین می کرد.
ترازوی ساده و قپان، دو دستگاه بسیار ساده برای سنجش وزن اجسام بودند که مبنای ترازوهای مدرن امروز نیز قرار گرفتند.
اکنون ما ترازوهایی داریم که می توانند اجسامی را وزن کنند که در گذشته، آن را محال می پنداشتیم. از باب مثال، با برخی از ترازوها می توان حتیّ یک تار موی انسان را هم وزن کرد، یا برخی دیگر که می توان اتومبیلی را با بارش یکجا روی آن نهاد و وزنشان را تعیین کرد.
در قلمرو تحقیقات علمی، ترازوهای بسیار حسّاس و دقیقی مورد استفاده قرار گرفته که رطوبت، آثار ارتعاش، نیروی مغناطیسی و یا هر نیروی دیگری که کوچکترین فشاری وارد می آورد، با آنها قابل سنجش هستند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 2
