امروزه بسیاری از نابینایان به امکانات تازه ای دست یافته اند. زیرا به مکم سگ راهنما به کار و زندگی خود بهتر می پردازند و به هر جا که مایل باشند به همراهی آنها می روند.
آموزش چنین سگهایی با صرف وقت زیاد و دقت بسیار صورت می گیرد. زیرا باید آنها را چنان آموخت که کاملا” فرمانبردار صاحب خود باشند. افزون بر این، باید طوری آموخته شوند که از انجام کارهای خطرناک و زیان آور خودداری کنند حتی اگر چه صاحبشان به آنها چنین دستوری بدهد. پس یک سگ راهنما هیچگاه از جلوی اتومبیلی که با سرعت می آید عبور نمی کند اگر چه صاحبش به او بگوید برو.
سگ راهنما معمولا” از نژاد سگ چوپان آلمانی است. ولی البته سگ بوکس باز و سگ بازیاب لابرادور را هم برای راهنمایی نابینایان تربیت می کنند.
آموزش سگ راهنما مدت سه ماه طول می کشد. نخست به او یاد می دهند که چگونه فرمان ما را اطاعت کند. آنقدر به او می گویند برو، بنشین، بخواب، بایست… که خوب با معنای این کلمات آشنا می شود.
سپس یک افسار چرمی به شکل نعل به گردنش می آویزند و به او یاد می دهند که همیشه در طرف چپ صاحب خود و اندکی جلوتر از او راه برود.
در دوره ی آموزش، سگ پیوسته به مانع برخورد می کند و آموزگارش که نقش یک نابینا را بازی می کند رفته رفته به او یاد می دهد که چگونه صاحب خود را از موانع برهاند. هنگام عبور از خیابان، نخست کنار جدول پیاده رو می ایستد. به عبور و مرور اتومبیل ها خوب توجه می کند و آنگاه بدون هیچگونه دستوری همینکه رفت و آمد اتومبیل قطع شود به راه می افتد.
همه ی اینها را سگ از پیش با تمرین آموخته است.
پیش از آنکه سگ راهنما در اختیار یک نابینا قرار بگیرد، آموزگارش آخرین آزمایش را انجام می دهد. چشمان خود را با دستمالی می بندد و سگ را به حال خود رها می کند تا ببیند چگونه او را از خیابان بسیار شلوغی عبور می دهد. با این آزمایش معلوم می شود که سگ تا چه اندازه درسهای خود را فرا گرفته است.
پس از آنکه سگ راهنما در اختیار نابینا قرار گرفت تازه نوبت آموزش هر دوی آنها می رسد. به مدت چهار هفته آن دو با هم آموزش می بینند. بدین گونه آن سگ با نابینا خو می گیرد و با تشویق های او شاد و دلگرم می شود. در آغاز، شخص نابینا دستورهایی به سگ می دهد و او را رام خویش می گرداند. سپس نوبت به راه روی می رسد. نابینا افسار سگش را محکم گرفته از پی او روان شده، بتدریج هر دوی آنها به حرکات و علامات یکدیگر نیز آشنا می شوند.
بعد از این مرحله، به جاهای شلوغ و خیابانهای پر رفت و آمد قدم می گذارند. در روزهای نخست، آموزگار پیوسته مراقب هر دوی آنهاست. سگ راه خود را در میان جمعیت با مهارت خاصی باز می کند و از جاهای خطرناک پرهیز می کند.
خلاصه به این ترتیب است که سگ راهنما را برای نابینایان تربیت می کنند تا به کمک وی زندگی جدید و راحت تری بیابند.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد 3
