شاید عده ای چنین گمان کنند که قفل یک اختراع جدید است. ولی نمی دانند که از 3400 سال پیش بشر از آن استفاده می کرده است.
در کتاب مقدس به قفل و کلید اشاره‌ی بسیاری رفته است و گویا مقصود قفلهایی بوده که مصریان قرن‌ها به کار می برند.
این وسیله، یک زبانه‌ی ساده است که مانعی در سر راهش قرار می‌گیرد تا نلغزد و از جای خود در نرود.
کلید هم برای برداشتن این مانع به کار می رود.
در داخل قفل میله‌ی کوچکی است که روی شیطانک سوار است، و زبانه را در جای خود نگه می دارد. اما وقتی که کلید را در آن می چرخانیم، شیطانک را بلند می کند و در نتیجه زبانه‌ی قفل به عقب رانده و قفل باز می شود.
دلیل اینکه چرا باید هر قفلی کلید مخصوصی داشته باشد این است که در داخل هر قفلی چند تکه فلز به نام ضامن نهاده شده است.
ضامن‌های هر قفلی با دیگری فرق می کند. حال اگر سر کلید را طوری بتراشند که مناسب با این ضامن ها نباشد، آن دیگر نمی تواند در درون قفل بچرخد. معلوم است تا هنگامی که کلید نچرخیده، قفل هم باز نخواهد شد.
در 1848 مردی به نام لاینس ییل قفل استوانه‌ای معروف خود را اختراع کرد که اکنون در سرتاسر جهان مصرف می شود. در چنین قفلی کلید باید استوانه‌ای را بچرخاند تا قفل باز شود.
در مدل ییل که در فارسی به یال معروف است، 5 میله عمودی قرار گرفته که بوسیله‌ی فلزهایی، در درون استوانه حرکت کند. اما به وسیله‌ی کلید مخصوص همان قفل، می‌توان هریک از این میله‌ها را تا ارتفاع معینی بالا برد، تا استوانه حرکت کند و قفل باز شود.
قفلهای رمزی کارشان براساس قفلهای استوانه‌ای تنظیم گردیده، با این تفاوت که برای رها کردن میله‌ها به وسیله‌ی کلید، از صفحه‌ی گردانی استفاده می‌کنیم. آن را مطابق اعداد معینی چند بار به این سو و آن سو می چرخانیم تا سرانجام قفل باز شود.
کسانی که به طرز قرار گرفتن زبانه یا میله‌های قفل آشنایی داشته باشند، به خوبی می توانند با یک سیم و بدون کلید آن را باز کند.
امروزه بیشتر بانک‌ها سرداب‌هایی دارند که درشان با قفل ساعتی باز می شود.
در چنین قفلهایی سه حرکت ساعت نهاده شده است. آنها را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که فقط در ساعت معینی بتوان قفل را آن هم با رمز مخصوصی که دارد، باز کرد.
بنابراین، پیش از فرا رسیدن لحظه‌ی تعیین شده هرگز نمی‌توان آن قفل را گشود، هرچند که رمز آن را بدانیم و هرچند که صاحبش فراوان تلاش کند.
قفلهای ساعتی را می توان حداکثر برای 72 ساعت تنظیم کرد.
آیا هیچ توجه کرده اید که در یک خانه‌ی معمولی بیش از صد نوع قفل وجود دارد.
از قفل پنجره‌ها گرفته تا در یخچال و چمدان و کیف و در همه جا اساس ساخت آن یکی است، منتها به تناسب استفاده‌ای که از قفل منظور است تغییراتی در آن داده شده است.
منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد چهارم
