ساختمان چشم چگونه است؟

چشم مانند یک دوربین عکاسی است. مردمک چشم سوراخی است که بسته و باز می شود و نور از آن به درون چشم ما می آید.

در چشم یک عدسی هم وجود دارد که امواج نور را منعکس می سازد و از آن تصویر پدید می آید. درست مانند دوربین عکاسی، در درون چشم ما نیز یک فیلم بسیار حساسی هم نهاده شد به نام شبکیه که تصویر بر روی آن ثبت می شود.

در داخل هر چشمی حدود 130 میلیون سلول وجود دارد که در برابر نور حساسیت دارند. یعنی آنکه چون نور بر یکی از آنها بتابد، بی درنگ تغییر شیمیایی در آن ایجاد می کند  و این تغییر، بافت عصب بینایی را تحت تأثیر قرار می دهد. در این صورت پیامی به مرکز دیدن در مغز ما مخابره می شود. به مجرد آنکه مغز آن پیام را دریافت کند ما قادر می شویم که چیزی را ببینیم.

اکنون با اجزای گوناگون چشم آشنا شوید:

چشم مانند کره، گرد است. ولی در قسمت جلو کمی مانند شیپور، برآمدگی پیدا کرده است. در وسط این برآمدگی سوراخی قرار دارد به نام مردمک. رنگ مردمک به نظر ما سیاه می آید، زیرا دریچه ایست که به محوطه ی تاریکی باز می شود.

نور از سوراخ مردمک عبور می کند و به عدسی چشم می تابد. عدسی نیز آن نور را به قسمت پشت کره ی چشم تابانده، در آنجا تشکیل تصویری می دهد. در این قسمت مانند دوربین عکاسی، فیلمی تعبیه شده که شبکیه خوانده می شود. پس شبکیه پرده ای از سلولهای بسیار حساس است که نقش فیلم را در دوربین عکاسی باز می کند، و تصاویری را که چشم دریافت می کند، بر روی آن نقش می بندد.

گرداگرد مردمک چشم را عنبیه فرا گرفته است که به رنگهای گوناگونی در اشخاص مختلف درآمده است. عنبیه به رنگهای آبی، خاکستری یا قهوه ای بوده و روی چشم را پوشانده و مانند دیافراگم دوربین عکاسی، قابل تنظیم است. یعنی باز و بسته می شود و بدین وسیله مردمک چشم را گشاد یا تنگ می کند.

حال اگر نور زیاد باشد عنبیه گسترده شده و سوراخ مردمک هم تنگتر می شود. فایده این کار آنست که نور کمتری وارد محوطه ی چشم می شود.

برعکس، در جایی که هوا تاریک است و باید نور بیشتری وارد چشم شود، عنبیه جمع شده و سوراخ مردمک گشادتر می شود.

کره ی چشم در پرده ی محکمی پوشیده شده که آنرا صلبیه خوانند.

سفیده ی چشم بخشی از صلبیه است. پس صلبیه در قسمت جلو سفید و شفاف بوده و اندکی به طرف جلو برآمدگی پیدا کرده است. این قسمت از چشم را قرنیه می گویند.

فاصله ی میان قرنیه و عنبیه را محلولی سفید و نمکین به نام زلالیه پر کرده است. این قسمت مانند یک عدسی برآمدگی دارد و در واقع یک عدسی آبگون به شمار می رود.

عدسی دیگر چشم، درست پشت مردمک چشم قرار گرفته است. با تغییر شکل این عدسی، ما قادر به دیدن اشیا می شویم. عدسی پیوسته تغییر شکل می دهد. هنگامی که از نزدیک چیزی را مشاهده می کنیم عدسی ضخیم می شود. ولی چون از دور بر آن نظر می افکنیم عدسی نازک می گردد.

این بود کار چشم و ساختمان شگفت انگیز آن.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد سوم