سد چیست؟

سد دیواری است که در برابر انبوهی از جریان آب می ایستد و آن را مهار می کند.

در پشت سد دریاچه ای تشکیل می یابد که مخزن نامیده می شود. آب در مخزن ذخیره می شود تا هنگام نیاز به مصرف برسد.

صنعت سدسازی خدمت بسیار بزرگی به بشر در استفاده از منابع آبی و زمینی کرده است.

اگر سد را در محل مناسبی بنا کنند، از به راه افتادن سیل جلوگیری می شود.

آبی که در پشت آن جمع می شود، برای نوشیدن مردم و حیوانات ذخیره ی ارزشمندی است.

از این آب، زمینهای خشک زراعتی نیز سیراب می شوند. بعلاوه، در بسیاری از سدها، فشار ناشی از ریزش آب را به توربین هایی هدایت می کنند و توربین ها دستگاه های تولید برق را به حرکت وا می دارند و نیروی سرشاری از برق فراهم می آورند.

سدهای جدید بر چند گونه است:

سدهای بتونی گرانشی یکپارچه که فقط از بتون ساخته شده اند و تنها به خاطر وزن خودشان است که چون عمودوار بر زمین سنگینی می کنند، فشار آب را تحمل می کنند و از جا نمی لغزند.

به این سدگرانشی می گویند زیرا با تکیه بر نیروی گرانش است که بر جای خود استوار می ماند.

سد میان تهی بتونی سدی است که از بتون خالص ساخته نشده بلکه در لابلایش میله های فلزی کار گذاشته اند. این گونه سدها ارزان تر تمام می شوند.

سدهای خاکی  به سدی می گویند که از انباشتن خاک و سنگ بر روی هم درست می شود. آن را سد خاک انبان و یا سنگ انبان نیز خوانده اند. بند و خاکریزهایی که برای مهار کردن سیل در سواحل دریا و رودها دیده می شود، از انواع سدهای خاکی است.

معمولا هر سدی یک گریزگاه آب دارد که عبارت است از تونل یا سطحی سراشیب که آب مخزن بتدریج از آنجا خارج می شود.

گریزگاه آب برای نگاه داشتن آب در سطحی معین است و نمی گذارد که آب از بالای سد سر برود.

سدسازی بر روی روانه ها و رودخانه ها در سراسر جهان از هزاران سال پیش معمول بوده است.

قدیمی ترین سدی که در مصر شناخته شده است، تاریخش به 4500 سال پیش باز می گردد.

منبع: کتاب به من بگو چرا – جلد دهم

مطالب مشابه از ذهن آموز:
دیدگاهی بگذارید